Verstilde Verhalen: het geheim van de psychiatrische kliniek in Wagenborgen
- Nieuws
- Verstilde Verhalen: het geheim van de psychiatrische kliniek in Wagenborgen
[MAX] Het is een relatief onbekende groep slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog: psychiatrische patiënten. In Duitsland en Oost-Europa zijn zo’n 200.000 psychiatrische patiënten systematisch vermoord. In Nederland nooit op zo’n schaal.
In Wagenborgen, in Groningen, staat een monument op het voormalige terrein van de inrichting Groot Bronswijk. Daar zaten gedurende 130 jaar psychiatrische patiënten, maar ook prostituees, armen en gehandicapten.
Deze kliniek is de hele oorlog ongemoeid gebleven, de Duitsers lieten deze patiënten met rust. De reden hiervoor is geheimzinnig. Bijzonder is dat er wel vier Joodse mensen in 1943 naar Westerbork, en later Sobibor zijn afgevoerd vanuit Groot Bronswijk.
Twee mannen wilden de geschiedenis niet verborgen houden en doken de archieven in om te weten te komen wat er gebeurd is in de oorlog. Het gaat om Anne Koopmans uit Wagenborgen, en historicus René Schuurmans. Beiden waren ooit verpleger in de psychiatrie en zijn te horen in deze aflevering van Verstilde Verhalen.
Geslachtofferd
De vier Joden, Betje en Sientje Stoppelman, Heintje Levie en Heiman Aptroot werden van de ene op andere dag opeens op de bus gezet in Wagenborgen en afgevoerd. Na onderzoek blijkt het aannemelijk dat ze zijn geslachtofferd om de rest van de mensen op de kliniek met rust te laten.
Directeur van de stichting, dokter Schaafsma, speelt hierin een nog steeds onduidelijke rol. Wel had hij contact met de Duitsers in Groningen, en was hij hoofd van het verzet in Wagenborgen. De hele oorlog heeft hij zijn kliniek, en alle 800 patiënten en honderden medewerkers weten te behoeden van de Duitsers. Op vier joodse patiënten na.
In aflevering elf van Verstilde Verhalen hoort u Rense Schuurmans en Anne Koopmans over de kliniek en het reilen en zeilen tijdens de oorlog. De vraag is vooral; waarom is het bestaan van deze vier Joden nergens benoemd in bijvoorbeeld notulen en rapportboekjes. Waarom is het stilgehouden?
Verstilde Verhalen
Deze gloednieuwe aflevering van de podcast Verstilde Verhalen is te beluisteren via de NPO Radio 1 website en app, of via je favoriete podcastapp.
Gerelateerd
