Tieners ontwikkelen Tourette-achtige tics door TikTok

Artsen ontdekten de trend gedurende de coronapandemie. In een kort tijdsbestek zagen zij steeds meer tieners die van het ene op andere moment verbale en motorische tics ontwikkelden. De jongeren riepen dezelfde zinnen en vertoonden schokkende of fladderende bewegingen. Nadat artsen wereldwijd hun bevindingen met elkaar deelden, realiseerden zij dat ze allemaal hetzelfde zagen.

Geen Tourette, maar wat dan wel?

Volgens de onderzoekers lijden de tieners niet aan Gilles de la Tourette. Wel is er sprake van een spontane bewegingsstoornis die wordt veroorzaakt door stress en angst. “Normaal gesproken ontdek je tics bij kinderen vanaf een jaar of zes. Deze jongeren zijn een stuk ouder, 15 jaar tot in de volwassenheid,” vertelt jeugdpsychiater Chaim Huijser. “Zij ontwikkelen de tics plotseling en gelijk heel heftig. De hoeveelheid en de variëteit van dingen die ze doen is veel groter dan wat we normaal zien bij Gilles de la Tourette. Daarom noemen we het ook niet zo. We noemen dit Tourette-achtig gedrag.”

De tics zijn een complexe manier voor de hersenen om overweldigende stress los te laten. De hersenen drukken een emotionele stressor uit als een fysieke stoornis.

Tieners die vatbaar zijn voor depressie en last hebben van angstaanvallen, hebben de meeste kans om deze aandoening te ontwikkelen.

TikTok tics

Omdat de jongeren wereldwijd dezelfde tics vertoonden, vermoedden de artsen dat sociale aan de basis van dit fenomeen lag. De patiënten gaven allemaal aan dat ze regelmatig kijken naar TikTok video’s van mensen met Gille de la Tourette. Deze video’s worden onder meer gemaakt om meer acceptatie te krijgen voor het syndroom. Ze worden honderdduizenden tot miljoenen keren bekeken.

Normaal gesproken zijn de tics die horen bij het Tourette-syndroom uniek voor elk persoon, maar dat is nu niet het geval. Wereldwijd zien artsen dat tieners met plotseling optredende tics exact dezelfde zinnen schreeuwen en dezelfde ongecontroleerde bewegingen ervaren: Herhaling van schijnbaar willekeurige Engelstalige woorden of zinsdelen, waaronder ‘beans, 'woo-hoo' en 'flying shark’.

Ook keren keer op keer dezelfde hand- en armbewegingen terug, waaronder klappen en wijzen.

Nederlandse Jongeren

In de Alicante podcast vertelt Harmke, een 15-jarig meisje uit Urk, over haar plotselinge tics. “Ik keek regelmatig naar die TikTok video’s. Ik vond het gewoon leuk. Maar toen begon ik van de een op de andere dag uit het niets te fluiten, te ploppen, schelden en Engelse kreten te roepen. Ik heb nu last van mentale, motorische en vocale tics.” Harmke heeft veel tics van TikTok overgenomen. “Op TikTok is de tic ‘beans’ heel erg bekend. Die zie je bijna op elk filmpje dat over Tourette of tics gaat. Mijn tante had op een dag in het Engels gezegd wat ze ging koken. Toevallig was dat bonen. Die periode heb ik niets anders geschreeuwd dan beans.”

Ben je benieuwd naar het hele verhaal van Harmke en haar Tourette achtige tics? De nieuwste aflevering van Alicante staat nu online op de site van NPO Radio 1. Ook in de podcast-apps is de aflevering te vinden.