Alicante - Waar zijn de bankrovers gebleven?

Vijftig jaar geleden sloeg Aage Meinesz, Nederlands bekendste bankrover, zijn grootste slag. Met behulp van zijn thermische lans plunderde hij ruim 600.000 gulden uit de Nederlandsche Middenstandsbank in Helmond. Zijn nette manier van inbreken en charismatische karakter leverde hem de status van Bekende Nederlander op, waarbij hij zelfs bij Willem Duys in de talkshow Voor de Vuist Weg mocht aanschuiven. Het interview met Aage lijkt op een reliek uit het verleden. De bankoverval is in Nederland op sterven na dood: de afgelopen jaren is het aantal bankovervallen op één hand te tellen.

De afname hiervan is volgens criminoloog Richard Staring van de Erasmusuniversiteit in Rotterdam te verklaren door een aantal factoren. ‘Ik denk dat het duidelijk te maken heeft met heel veel maatregelen die de banken hebben getroffen. Hierdoor is het niet alleen moeilijker geworden om een overval te plegen, maar duurt het ook langer. En het kenmerk van een goede overval is dat het snel gebeurt.’

Hoewel het aantal bankovervallen in recente jaren op één hand te tellen is, zijn andere vormen van criminaliteit juist gestegen. ‘Je ziet voor een deel verplaatsing naar winkelovervallen. Denk bijvoorbeeld aan telefoonwinkels die met name in het vizier stonden van jonge overvallers,’ legt Staring uit. ‘In hoeverre dit een letterlijke verplaatsing is vanuit de bankrovers is moeilijk te zeggen, maar je ziet wel duidelijk een verschuiving gebeuren.’

Prestige

In de jaren ’90 onderzocht Staring een grote groep bankrovers om hun beweegredenen voor de bankoverval te achterhalen. Tijdens de gesprekken met hen ontdekte hij dat prestige een grote rol speelde bij een groep bankrovers. ‘In de criminele wereld wordt echt met enige trots en aanzien gesproken over goed gelukte bankovervallen. Aan de andere kant wordt er ook echt neergekeken op overvallers die in hun ogen er een zooitje van maken. Wanneer er bijvoorbeeld onnodig veel geweld wordt gebruikt dan wordt er negatief over gesproken. Op die manier wordt namelijk hun markt verpest.'

Erecode

Iemand die deze erecode eigenhandig heeft meegemaakt is de 54-jarige Frank. Hij is veroordeeld voor vier bankovervallen en was bereid om in de podcast exclusief zijn verhaal te doen.

Volgens hem is een moraal onlosmakelijk verbonden aan het zijn van een bankovervaller: ‘Er is een reden waarom je een bank overvalt. Kijk, die bank wordt harstikke rijk – en bij die overval is het wel lullig voor de mensen die er werken, maar dat is hoe het is. Het is wat anders wanneer ik steel van de buurman die er knetterhard voor werkt. Of als ik een juwelier beroof die na die tijd een premie moet betalen waardoor hij niet meer op vakantie kan.’

Benieuwd naar het hele verhaal van Frank? De nieuwste aflevering van Alicante staat nu online op de site van NPO Radio 1. Ook in podcast-apps is de aflevering te vinden.