'Diagnoses plakken is makkelijk, maar zelden effectief'

{podcast audio="116606" caption="Radio Cinema: Fête de Famille & Light of My Life" }

Moeder en dochter

De film gaat in het kort over een familie die bij elkaar komt om de verjaardag van de moeder te vieren. Wanneer haar oudste dochter, Claire, ook opduikt, worden de scheuren en problemen in de familie zichtbaar. Het feest verandert langzaam in een chaos.

Karin Wagenaar: "De rol van de moeder is daar heel mooi, vind ik." Maartje: "Die rol vond ik ook het interessants." Karin: "De moeder is toch degene die bindt en degene die niet verbindt. Ze is de binding tussen alle mensen, en tegelijkertijd neemt ze geen enkele positie in, is ze grenzeloos in het stellen van regels. Daardoor weet je niet wat je aan haar hebt."

Voor dochter Claire maakt dit de situatie niet makkelijker, hoe goed haar moeder het ook bedoelt. Karin Wagenaar vertelt: "De dochter voelt zich helemaal verloren. Heel snel is er een ontzettende spanning. Claire heeft een enorme nood om haar plek en haar huis op te eisen. De moeder is de hele tijd de brandjes aan het blussen."

De familie als systeem

"Iedereen is wie hij is, met al zijn tekortkomingen", vertelt Pieter. "Maar tegelijkertijd wordt iedereen ook iemand anders in reactie op iemand anders. Zo wordt het een onontwarbare, chaotische kluwen. Iedereen probeert tevergeefs oplossingen aan te dragen als 'laten we het vooral gezellig houden, het is een feest, het is leuk'."

"Oma zegt ook meteen, 'laten we vooral geen moeilijke dingen bespreken'," aldus Maartje. En juist daardoor, omdat iedereen om de hete brij heen blijft draaien, komt het conflict nooit tot uitbarsting.

Karin Wagenaar vindt de situatie uit Fête de Famille erg herkenbaar. "Als dit gezin bij ons in therapie komt, dan is het de eerste vijf minuten heel leuk. Dan denk je, 'dit is echt een hecht gezin want ze vinden het belangrijk om met elkaar te zijn'. Maar toch voel je al heel snel - als je het over de dingen wil hebben waar het echt over gaat, van wie is het huis en hoe het zit het met de overleden vader – dat het op punt van ontploffen staat. Dan pas wordt de echte dynamiek die eronder zit zichtbaar."

Een oplossing?

"Pas als je zo'n moeder laat merken dat ze een stem heeft, dat het niet erg is om een stem te hebben, kun je zo'n situatie oplossen", zegt de psycholoog. "Het gevoel van de moeder - dat zij niet het idee heeft dat ze het goed kan doen, daar zou ik graag aandacht aan willen besteden. Om haar te helpen die last te dragen."

Simpel gezegd moet je de gevoelens die er zijn, erkennen. Pas dan kun je iets aan zo’n situatie veranderen. Pieter: "Iemand voelt zich tekortgedaan, ook al is dat niet helemaal terecht. Dat kun je dan wel rationeel uitleggen, maar dat gevoel gaat daardoor nog niet weg. Je wint het niet met radio."

Karin Wagenaar: "Een gevoel is nooit onterecht, we moeten alleen snappen waar het vandaan komt. En dat doen we in therapie. Ook al lijkt gedrag irrationeel, er zit altijd een logica onder." En zo dus ook in Fête de Famille: een volmaakte ravage in een mooi Frans landschap.

Meer kunst, cultuur en film?

Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 02.00 uur hoor je diepgravende gesprekken over cultuur, literatuur, film, muziek, theater en kunst op NPO Radio 1. Terugluisteren kan via jouw favoriete podcastplatform.

Alle afleveringen van Radio Cinema terugluisteren? Dat kan via iTunes, Stitcher of met de app en website van NPO Radio 1.