De ongelooflijke aantrekkingskracht van Donald Trump

Als ik dinsdagmiddag om 12.00 uur arriveer bij het Giant Center in Hershey, zie ik ze meteen staan in de regen: duizenden fans van president Donald Trump. Onder paraplu’s en regencapes staan ze vrolijk te wachten. Ons was opgedragen vroeg te komen als we het optreden van Trump van dichtbij wilden zien. Eerlijk gezegd vond ik het een beetje overdreven om zeven (!) uur van tevoren aanwezig te zijn, maar onze bronnen bleken helemaal gelijk te hebben.

Hoewel het ijshockeystadion pas om 15.00 uur open zal gaan, staan er nu al lange rijen. Sommigen hebben hier geslapen, zo blijkt, anderen zijn vanmorgen in alle vroegte gearriveerd. Nog weer anderen blijken hun banen zelfs te hebben opgegeven om alle Trumprally’s te kunnen volgen.

Bevooroordeeld

Onze fixer probeert ons aan de voorkant de rij in te krijgen, maar die poging strandt. Zijn vrienden vinden het oneerlijk. Zij staan hier al de hele dag, waarom zouden wij er ineens tussen mogen?

Als om 14.00 het stadion (een uur te vroeg wegens de te grote menigte) opengaat, weten we toch snel binnen te komen. Er mag niks mee naar binnen, alleen de telefoon en een zakdoek bij wijze van spreken. In het stadion heerst er nog een serene rust.

Ik babbel met wat mensen die er al zitten. "Opwinding!", zegt een mevrouw als ik haar vraag wat ze verwacht van vanavond. "En die zal er komen ook!" Ze heeft haar leven lang in de politiek gewerkt, aanvankelijk bij de Democraten. Maar na een ruzie belandde ze aan Republikeinse zijde. Trump vindt ze best raar, maar zijn kritiek op de media deelt ze wel. Die zijn bevooroordeeld. "Niet eens per se expres, maar ze zijn gewoon eenzijdig."

Absolute nono

Ergens rond 16.00 uur klinkt er ineens applaus uit de hoek van het stadion, dat inmiddels redelijk vol zit. Er blijkt een stokoude veteraan binnen te wandelen. Het applaus zwelt aan en spoedig scandeert het stadion: "USA, USA, USA!".

Ondertussen klinkt er muziek, tamelijk luid. De hele Top 2000 komt zo’n beetje langs, meer dan de helft van de nummers ken ik en dat zegt wat: ik ben een absolute nono als het gaat om muziek. Simply the Best van Tina Turner, Hello van Lionel Richie, House of the rising sun van The Animals en later nog Beat it van Michael Jackson.

De bezoekers, vrijwel allemaal voorzien van Trump-caps, -truien en andere snuisterijen, hebben het zichtbaar naar hun zin. Ze eten wat, ze drinken wat, praten met elkaar of spelen met hun telefoon. Als ik even een rondje maak door het stadion, denk ik een klein opstootje te ontwaren. Wat blijkt? In een hoek worden de kartonnen platen uitgedeeld met daarop teksten als ‘Trump, Pence, 2020’. Of: ‘Women for Trump’. De platen worden echt uit de handen gegrist van de uitdeler.

Fantastisch avondje uit

Om 17.00 uur begint het programma dan eindelijk een beetje serieus te worden. Hoewel ik net in het nieuwe boek Alles gaat voorbij. Zelfs Donald Trump van Charles Groenhuijsen heb gelezen dat Amerika in hoog tempo seculariseert, wordt de bijeenkomst geopend met een uitgebreid gebed. Het ‘amen’ wordt door het hele stadion meegescandeerd, gevolgd door applaus.

"Er zijn natuurlijk ook hele aardige Democraten, maar dit zul je bij hen nooit zien", zegt mijn buurman. "Dit is tegenwoordig echt politiek incorrect." Als ik hem vraag waarom de mensen het hier zo ontzettend naar hun zin hebben, antwoordt hij: "Ach, jij en ik maken wel eens vaker wat mee, maar deze mensen hebben misschien niet zo veel in hun leven. Ze hebben een fantastisch avondje uit." Zijn dit dan de ‘deplorables’ waar Hillary Clinton het ooit over had? Ze zitten er misschien tussen, maar deze groep is veel groter.

De sfeer doet het me nog het meest denken aan Koningsdag. Vrolijk, uitgelaten, gezellig, biertje erbij, heerlijk. En dat in een inmiddels volledig vol stadion. De opwinding die mijn buurvrouw me aan het begin van de middag voorspelde, voel ik aan alle kanten. Ik word er zelf ondanks het eindeloze wachten ook vrolijk van.

Oorverdovend gejuich

De toespraken van lokale en regionale sprekers gaan erin als Gods woord in een ouderling. De economische successen van Trump worden uitgebreid bejubeld. De werkloosheid is lager dan ooit, er waren nog nooit zoveel African-Americans, Latino’s en vrouwen aan het werk. Precies die groepen waarvan wordt gezegd dat Trump er niks mee heeft…

Ineens voel ik vervreemding. Een regionale radiohost, O.J. Harris, haalt vol uit naar de ‘mainstream media’, die in groten getale in het midden van het stadion staan opgesteld. Ze verspreiden fakenews, zo luidt het (natuurlijk bekende) verwijt, maar het massale gejuich van de menigte na die aanval doet me vreemd aan. Zijn dit al die aardige mensen die ik de hele dag heb gesproken? Haten zij mij en m’n collega’s echt net zozeer als hun president?

Natuurlijk hebben journalisten ook een mening en natuurlijk kan het beter en gebalanceerder, dat zal hier niet anders zijn dan in Nederland, maar ik ken geen journalist die bewust fakenews produceert. "‘We the people’ bepalen wie de volgende president wordt, niet de Democraten of de mainstream-media!", schreeuwt Harris. Oorverdovend gejuich.

Pro-life issues

Na de lokale helden volgt er een pauze van bijna anderhalf uur. Niemand klaagt, iedereen gaat door met waar hij of zij (veel vrouwen!) mee bezig was. De wave gaat met enige regelmaat door het stadion, op andere momenten wordt er ‘USA, USA, USA’ gescandeerd door het overwegend blanke publiek. Wel van alle leeftijden, jong en oud, vaak hele gezinnen.

De opwinding bereikt een hoogtepunt als iets na 19.00 uur, vijf uur nadat de zaal openging, vice-president Mike Pence het podium betreedt. Een kwartier lang bezingt hij de heldendaden van president Trump, maar allemaal net een slag rustiger en fatsoenlijker dan zijn baas dat even later zal doen. Hij hamert op pro-life-issues. "Nog nooit was een president zo pro-life als Donald J. Trump!" Het publiek gaat uit z’n dak.

Trump als popster

Na een kwartier houdt hij het voor gezien en kondigt hij Trump aan. Die wordt onthaald als een popster. Zou hij nog denken aan het impeachmentonderzoek waar het vandaag over ging? Het moet verwarrend voor hem zijn. Zo veel kritiek, en dan nu zo’n uitgelaten dolenthousiaste menigte.

Hij doet er een paar minuten over om de honderd meter te overbruggen tussen de ingang en het spreekgestoelte. Daarna volgt een toespraak zoals u die wellicht kent, met alles erop en eraan. Alleen blijkt de toespraak een uur en 20 minuten te duren! Voortdurend gejuich en gescandeer, al wordt de zaal na een uur een beetje moe, in tegenstelling tot de president die gewoon door speecht. "Wat een energie hè?", zegt m’n buurman die er bij is gaan zitten.

Genadeloze aanvallen

Ook nu maakt zich weer vervreemding van me meester. Ik snap dat Trump de economische successen viert, dat zou ik ook doen. Ik moet soms lachen om z’n grappen en grollen, zoals 'Dit is een impeachment-light!’ en ‘Ik heb meer beloftes gehouden dan ik heb gedaan!’. Hier en daar ontwaarde ik zelfs een beetje zelfspot.

Maar ondertussen lanceert hij keiharde, genadeloze aanvallen op de mainstream-media, op een plaatselijke officier van justitie die moordenaars vrij zou laten nog voor ze zijn opgesloten, op de leiding van de FBI en op alle Democratische kandidaten: van Joe Biden tot Elisabeth Warren, van Pete Buttiging tot AOC. Het maakt het publiek niet uit, alles wat de man zegt wordt gevreten.

Verward

Waarom volgen deze vriendelijke, vrolijke, gewone mensen deze man in alles wat hij doet? Hoe krijgt hij het voor elkaar om bijna een jaar voor de verkiezingen, op de dag dat het Congres besluit tot een impeachment, zijn achterban zo enthousiast te krijgen? Want, o ja, vergeten te zeggen: het stadion is met 11.000 mensen stijf uitverkocht, maar buiten volgt een grote massa mensen de toespraken op grote schermen…

Bij de uitgangen lange rijen, zelfs drie kwartier na afloop nog. Nog steeds vrolijkheid, vriendelijkheid, behulpzaamheid. Tamelijk verward rijd ik daarna naar het vliegveld. Wat heb ik vanavond gezien? Wat gebeurde hier nou eigenlijk? Hoe kan het dat deze man die zo onder vuur van de wereld ligt, tegelijkertijd zo veel losmaakt bij gewone mensen?

Tijs van den Brink is presentator van Dit is de Dag en nu in Amerika om de driedelige tv-serie te maken over christelijke Trump-stemmers. De serie wordt in februari uitgezonden op NPO2, onder de titel ‘God, Jesus, Trump!’