Trump clasht met rechters: zet hij de democratie op spel?

De toestand begon toen Donald Trump een bepaalde wet - Allien Enemys Act – inzette om Venezuolaanse bendelenden uit te zetten. Deze eeuwenoude wet is bedoeld om personen uit landen waarmee de VS in oorlog is snel uit te kunnen zetten. Deze migranten maken deel uit van een gewelddadige gang. Trump stelt dat het uitzetten van deze gewelddadige bendegroep onder deze oorlogswet gerechtvaardigd kan worden.

Is de kritiek van Trump terecht?

En zo gek is de gedachtegang van de Amerikaanse president in deze zaak niet, vindt advocaat Merel Pontier. Zij vindt dan ook dat Trump in hoger beroep moet gaan: "Ik denk helemaal niet dat het klip-en-klaar is dat Trump dit zou verliezen." Kritiek op de rechtspraak mag en daarom is er de optie om een zaak te herzien in de vorm van hoger beroep. "Als die wet inderdaad van toepassing is, heeft die rechter daar niks over te zeggen."

En er is nog een kanttekening te plaatsen bij de uitspraak van de rechter. Op het moment van de uitspraak hingen de vliegtuigen namelijk al in de lucht op weg naar El Salvador. Het was dus überhaupt moeilijk, al dan niet onmogelijkm om het uitzetten van de bendeleden nog terug te draaien. "Daarom is het ook zo jammer dat hij nu de aanval kiest op de rechters terwijl hij ook het hoger beroep kan afwachten", zegt Pontier.

Wat daarentegen niet redelijk is, is de manier waarop dit alles gebeurt. Trump is namelijk niet in hoger beroep gegaan, maar stelde op sociale media dat de rechter in kwestie afgezet zou moeten worden. De hoogste rechter reageerde hier vervolgens weer op, iets wat vrijwel nooit gebeurt. Hij vindt dat de Amerikaanse President zich erbuiten moet houden en al helemaal niet kan opperen dat de rechter in kwestie moet worden afgezet.

Tot hoe ver reikt de macht van Trump?

Grote woorden van Trump dus, maar kan hij een rechter ontslaan wanneer hij het niet eens is met zijn uitspraak? "Nee, dat kan niet zomaar", zegt Laila Frank. En ook Merel Pontier onderschrijft dit: "Rechters zijn in principe aangesteld voor de rest van hun leven, dus dat kan helemaal niet zomaar." Een rechter kan wel worden afgezet door andere machten.

Laila Frank verwacht dat de clash met de rechters voort blijft duren. Vannacht zetten rechters een streep door drie van Trump's belangrijkste decreten: het leger mag geen transgender personen weren, de ontslagen bij hulporganisatie USAID zijn onrechtmatig en het Witte Huis mag 20 miljard aan klimaatsteun niet achterhouden. Zal hij dit dan zomaar accepteren? Laila Frank: "Wat aannemelijk is, is dat hij de betreffende rechter zwart gaat maken en ongeloofwaardig zal maken."

De rol van het hooggerechtshof

Donald Trump daagt de rechtspraak dus uit en probeert ze ongeloofwaardig te maken. Sommige experts zeggen dat we afstevenen op een autocratische regering. Laila Frank: "Uiteindelijk is de hamvraag: gaat Donald Trump uitspraken van het hooggerechtshof negeren?" Als dit het geval is, wordt het echt zorgelijk. "Dan ben je echt de scheiding der machten kwijt", zegt ze.

Merel Pontier hoopt dan ook dat het hooggerechtshof wordt betrokken. Het zou namelijk duidelijk maken of Donald Trump echt zo losjes met de democratie omgaat als zijn uitspraken nu laten blijken. "Sommige van die juridische kwesties zijn heel interessant en helemaal niet zo zwart-wit als dat ze worden voorgedaan", zegt ze. De hoop is dus dat Donald Trump het hooggerechtshof bij zaken gaat betrekken - en de uitspraak vervolgens zal respecteren.