'Sociale zekerheid is te vanzelfsprekend, de staat is een pinautomaat geworden'

Mensen hebben nu het gevoel recht te hebben op 'die hele uitkeringsmachine', zo ziet Koster. "Ik vind het bijzonder dat zelfs in de bijstand mensen geen respect hebben. Die uitkering krijg je omdat wij jou willen helpen, omdat je anders tussen wal en schip valt."

Vrijblijvendheid

Koster stoort zich mateloos aan de vanzelfsprekendheid waarmee mensen een uitkering verwachten. "Ik ben voor de verzorgingsstaat, maar het gebrek aan besef bij de mensen die dat zomaar krijgen, daar heb ik moeite mee."

Staatssecretaris Tamara van Ark van van Sociale Zaken en Werkgelegenheid liet deze week weten dat de vrijblijvendheid van de Participatiewet eraf gaat. PvdA-Tweede Kamerlid Attje Kuiken stoort zich aan de brief van de staatssecretaris. "We moeten ook kijken wat er wel en niet aan de Participatiewet werkt", zegt Kuiken. "Het Sociaal Cultureel Planbureau heeft onderzoek gedaan en daaruit blijkt dat bestraffen met een tegenprestatie niet het gewenste effect oplevert. Betere begeleiding en vanuit vertrouwen werken is effectiever." Volgens Kuiken is dat ook gebleken uit de aanpak van de gemeente Rotterdam.

Rotterdamse aanpak

Volgens VVD-wethouder te Rotterdam Bert Wijbenga sluit wat de staatssecretaris in haar brief schrijft juist volledig aan bij het beleid van Rotterdam. "De bijstand is niet een vanzelfsprekend recht waar niks voor terug gevraagd mag worden. Het is belangrijk voor je eigen gezondheid dat je bezig blijft. Voor het draagvlak in de stad is het ook nodig dat mensen gestimuleerd worden naar werk, want we betalen het wel met z'n allen."

In Rotterdam moet iedereen in de bijstand op gesprek komen, zo legt Wijbenga uit. "Iedereen wordt onderzocht op z'n aanleg, talenten en voorkeuren. Maar aan het einde van de dag ga je wat doen. Je gaat niet thuis zitten en een bijstandsuitkering krijgen." De aanpak van de gemeente Rotterdam heeft al zeker 4000 inwoners uit de bijstand geholpen, vertelt Wijbenga trost. "Doordat we tegen ze zeggen: 'Je gaat wat doen'. De vrijblijvendheid gaat eraf."