Waarom willen steeds meer kiezers op middenpartijen stemmen?

Op de lijst met onderwerpen die kiezers belangrijk vinden prijken nog steeds de volgende onderwerpen: asiel, migratie, wonen, zorg, klimaat, waarden en normen. Een opvallende stijger is de oorlog in Oekraïne. "Dit onderwerp bungelde drie maanden geleden nog onderaan, nu maakt driekwart van de Nederlanders zich zorgen over wat er in Oekraïne gebeurt", vertelt Borgman.

Grootste partijen PVV en GroenLinks-PVDA

"De PVV en Geert Wilders hebben het moeilijk", zegt Borgman. "Dat komt vooral omdat kiezers teleurgesteld zijn in wat het kabinet doet, vooral als het gaat over het asielbeleid." Daarnaast zijn PVV-kiezers zwaar verdeeld over de oorlog in Oekraïne: "De helft wil Oekraïne steunen en de andere helft wil een neutralere positie innemen." Doordat de PVV niet duidelijk één stroming kiest, haakt een deel van de kiezers af.

GroenLinks-PVDA groeit door de geopolitieke ontwikkelingen. "Dat komt onder andere omdat het thema past bij Frans Timmermans' internationale profiel", vertelt Borgman. "Ineens krijgt Timmermans ook waardering van rechtse kiezers, vanwege zijn internationale ervaring." Daarmee stijgt Groenlinks-PVDA in de peilingen.

Coalitiepartijen VVD, BBB en NSC

Ook de VVD profiteert van de ontwikkelingen, zegt Borgman: "Daar schieten de peilingen ook omhoog. Yeşilgöz laat geen kans aan zich voorbijgaan om het over de ontwikkelingen te hebben." De partijleider schuift bij veel talkshows aan en sprak onlangs met Zelensky. "Volgens het Ipsos-onderzoek scoort zij van de coalitieleiders als enige hoger dan een maand of drie geleden. Dat betekent niet dat ze een voldoende scoort, maar het is wel aanzienlijk meer."

BBB en NSC laten een dalende lijn zien. Vooral bij NSC is die sterk ingezet. De NSC-kiezers staan achter Yeşilgöz en Dick Schoof, en dat laatste is opvallend: "Mensen zien Schoof als iemand die boven de partijen staat en zijn hoofd niet laat hangen bij schommelingen in de coalitie. Het politieke gevecht dat hij heeft geleverd om ruimte te hebben in de onderhandelingen in Europa, heeft hem in de ogen van de kiezer iets opgeleverd."

Middenpartijen D66 en CDA

Het midden laat van zich horen en dat heeft effect. Bij D66 is weinig te merken in de peilingen, des te meer bij het CDA: "Bontenbal krijgt als enige een voldoende van de kiezer, de waardering komt uit alle hoeken", vertelt Borgman. "Dat gaat vooral over hoe hij overkomt, en wat minder van wat hij vindt." De trend rond het CDA is stijgend en zet door.

"Als er nu ineens meerderheden te vinden zouden zijn buiten de coalitie, wordt de onderliggende achterdocht alleen maar groter binnen de coalitie", vertelt Borgman. "De behoefte aan profilering wordt daarmee groter en dat maakt de stabiliteit niet sterker", sluit de politiek commentator af.