Ik vertrek

Op de politieke redactie van EenVandaag hangt deze poster prominent op een kast. Mijn bureau staat het dichtst bij deze kast, waardoor het mijn taak is om te krassen. Dat is een uiterst gewichtige en verantwoordelijke taak. Want zodra een van onze volksvertegenwoordigers het parlement verlaat dient het desbetreffende hoofd onmiddellijk te worden doorgekrast en de naam van de vervanger te worden toegevoegd.

Krassen

Klinkt niet erg ingewikkeld. Maar schijn bedriegt. Zo vertrekt nu bij de VVD een vervanger van een eerdere vertrekker en keert oud-staatssecretaris Mark Harbers weer terug in de blauwe stoelen. Hoe krijg ik die eerdere krassen uit het gezicht van Harbers? Dat soort problemen dus.

Ook verstrek ik aan mijn collega's een kwartaalrapportage met uiterst relevante statistieken. Komt 'ie. De teller staat ruim twee jaar na de laatste verkiezingen op inmiddels 31 vertrekkers, dat is ruim 20 procent. Omdat ik niet flauw wil doen reken ik de politici die minister of staatssecretaris zijn geworden niet mee. In dat geval komen we uit op 20 afzwaaiers (13 procent).

'Kiezersbedrog'

Het woord kiezersbedrog valt dan al snel. Een tikje overdreven, want het gros van de Kamerleden komt binnen op de slippen van hun lijsttrekker. Met Roemer, Pechtold en Buma zijn er wel drie voormalig lijsttrekkers opgestapt. Toch valt dat te begrijpen. Een leider die het stokje overdraagt en vervolgens niet de Kamer verlaat, loopt als zijn of haar opvolger al snel voor de voeten. Een drietal hield het voor gezien vanwege persoonlijke omstandigheden. De categorie 'beter dat je vertrekt' kent eveneens drie leden. De grootste groep bestaat dus uit 'ik ga iets anders doen'. Dat zijn er te veel.

De verleiding is groot om te roepen dat het schaamteloze baantjesjagers zijn die het Kamerlidmaatschap gebruiken om een topfunctie te bemachtigen. Het ligt, vermoed ik, een stuk genuanceerder. Weinigen zullen het hardop zeggen, dat het Kamerlidmaatschap namelijk weleens tegenvalt. Zeker het leven van een coalitie-Kamerlid is vaak een jammerlijk bestaan: verdediger van het compromis en daardoor schietschijf van de oppositie, dwingende fractiediscipline en eigen initiatief tot aan de deur van je eigen werkkamer.

De omloopsnelheid is hoog

Ondertussen is zichtbaarheid in de media een vereiste, anders word je bij een volgende ronde gedumpt of laag op de lijst geplaatst. Daarbovenop hoor je van oud-Kamerleden dat er niemand op je zit te wachten als je Haagse leven eindigt. Tja, en dan komt het burgemeesterschap vrij in die ene leuke gemeente...

Tijd om te leren, te groeien en dan te gaan oogsten is er nauwelijks meer. Het type Wim van de Camp, die voor het CDA Kamerlid was van 1986 tot 2009, is praktisch uitgestorven. De omloopsnelheid is tegenwoordig hoog en dat vermindert het collectief geheugen van ons parlement aanzienlijk en daarmee de kwaliteit van de controle op de uitvoerende macht.

De schuld hiervan ligt voor een groot deel dus bij de politieke partijen die volksvertegenwoordigers behandelen als flexwerkers. Laat Kamerleden weer eens ouderwets aan het pluche plakken. Dat is goed voor onze parlementaire democratie.

Over Joost Vullings

Joost Vullings is politiek commentator voor EenVandaag op radio en televisie. Iedere dinsdag beschouwt hij de politieke ontwikkelingen in Den Haag en in de rest van het land.