Wat we eigenlijk niet willen weten

Het is zo’n week waarin weer eens duidelijk wordt hoe hard geopolitiek is. Honderden verloren hun leven, nog veel meer mensen raakten familie en vrienden kwijt. Honderdduizenden moeten lijdzaam toezien hoe hun toekomst voorgoed verlegd wordt. Ze hebben de pech op een verkeerde plek van de wereld te wonen.

Het is ook zo’n week waarin duidelijk wordt hoe bang politici zijn om pijnlijke keuzes te maken. De inval in Noord-Oost Syrië is evengoed de schuld van Erdogan en het verraad van Trump, als het falen van Europa. Het drama van Rojava is een tragedie die al sinds 2014 door analisten voorspeld werd. De onzekerheid rond de Syriëgangers nu is daarmee een probleem dat er aan zat te komen.

Het gelijk van Erdogan

Deze crisis is het gelijk van Erdogan. Voor Turkije is de anti-IS-coalitie met de YPG altijd een monsterverbond geweest. In '14 werden de Koerden al voor het eerst gebombardeerd. De club heeft immers banden met de PKK, een organisatie die ook door de EU tot terroristische organisatie is verklaard. Vanuit het gezichtspunt van Ankara is de analyse dan ook simpel: met IS is de eerste terreurorganisatie opgerold, nu moet de tweede eraan geloven.

Tegelijkertijd kwam de EU ook haar eigen deal niet na. In ruil voor het stoppen van vluchtelingen in Turkije zouden lidstaten hun eerlijke deel van de ontheemden opvangen. Die belofte lieten we lopen. Een ongemakkelijke waarheid die met miljoenen werd afgekocht, maar uiteindelijk zwaar op Turkije drukte. Zo zwaar dat nu “een safe zone” wordt gecreëerd om vluchtelingen “in de eigen regio” op te kunnen vangen.

Acute dreiging

Ook op de grootste acute dreiging voor de binnenlandse veiligheid werd niet gehandeld. In plaats van het arresteren en berechten van Syriëgangers, werd weggekeken. Het vieze kleine geheim is dat met een eerlijk proces deze terroristen verdachten waarschijnlijk 'te vroeg' vrij zouden komen. Dat is waarom Nederland paspoorten afpakte en Rutte zei dat jihadisten beter kunnen sneuvelen.

Zelfs Nederlandse kalifaatkinderen worden niet naar hier gehaald uit angst voor aanslagen en de publieke opinie. We laten op dit moment kinderen boeten voor de zonden van hun ouders. Liever laten we hun ouders daar berechten door tribunalen, die niet eens de schijn van rechtsstatelijkheid proberen op te houden.

Slimme sultan

Zo zit Erdogan in de positie waar hij het liefste zit. Hij is de slimme sultan die de westerse wereld op de knieën heeft gekregen. Door strategisch te manoeuvreren heeft hij tegenspelers in de tang zitten en telt Turkije weer mee op het wereldtoneel. Intern oogst hij lof, van buitenaf heeft hij weinig te vrezen. Zeker nu Hongarije zelfs een EU veroordeling van Turkije al vetoot.

Europa wordt met de neus op de feiten gedrukt. Wie het oplossen van de problemen in de achtertuin aan de buren overlaat, kan niet klagen over de aanpak. Precies dat is wat er nu gebeurt. De spanningen tussen de YPG en Turkije lieten we voor wat ze waren. Het blauwhelmen lieten we aan de VS over en zelf deden we niets. Geen moment is geprobeerd om een diplomatieke afslag te zoeken van het doodlopende pad waar we al jaren op liepen.

Je zou kwaad naar onze leiders kunnen kijken. Je zou kunnen zeggen dat ze aan geopolitiek asperger leiden. Dat ze enkel hun eigen gelijk willen zien, maar de eigen tekortkomingen missen. Toch is dat te makkelijk.

Syriëgangers en hun gezinnen terughalen was politieke zelfmoord. De opvang van 3 miljoen vluchtelingen was geen optie. Een fractie daarvan leidde in 2015 al tot maatschappelijke onrust. Militair ingrijpen wilde ook niemand. Daarmee zijn wij de kiezers, van links tot rechts, evengoed verantwoordelijk. Door geen pijnlijke keuzes te maken liepen we als lemmingen op het drama van Rojava af. Al zijn wij niet degenen die daarvoor boeten, ook dat wordt op de mensen daar afgeschoven. Dat is de ongemakkelijke waarheid waar we liever van wegkijken.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV.