Joe Biden heeft meer te verliezen dan te winnen bij aanstaande verkiezingsdebatten

Tot nu toe is Joe Biden redelijk onzichtbaar geweest tijdens de campagne. En dat terwijl de verkiezingsdag nog maar iets meer dan dertig dagen verwijderd is. Eén reden voor deze afwezigheid is natuurlijk Corona. Normaal gesproken reizen presidentskandidaten maandenlang kriskras door het land om de ene na de andere volle zaal toe te spreken. Dit jaar is dat vanwege Covid-19 niet mogelijk al heeft Trump hier al een paar keer lak aan gehad. Maar er zijn natuurlijk ook andere manieren waarop een presidentskandidaat zich in de kijker kan spelen. Maar Biden blijft opvallend stil. Waarom?

Schandalen, blunders en grofheden

Op de eerste plaats omdat blijkt dat de meest effectieve campagne tegen Donald Trump het beste door Donald Trump zelf gevoerd kan worden. Daar hoeft een politieke opponent niet zoveel aan toe te voegen. Alle schandalen, blunders en grofheden spreken voor zich. Het becommentariëren hiervan door een opponent leidt eigenlijk alleen maar af. En dus is het beter om het gewoon te laten gebeuren.

Compromiskandidaat

Maar net zo belangrijk is het feit dat Joe Biden een niet al te inspirerende persoonlijkheid is. Uit een gigantisch veld van mogelijke kandidaten is het de Democraten gelukt om een 77-jarige ultieme compromiskandidaat naar voren te schuiven. De beste troefkaart voor iedere uitdager voor het presidentschap is dat hij kan uitdragen dat hij voor verandering gaat zorgen. 'Let’s make America great again' (Trump 2016) en 'Change' (Obama 2008).

Joe Biden kan met zijn decennia lange carrière en ‘middle of the road’-imago deze kaart niet geloofwaardig spelen. En ook dat is een reden om de Democratische uitdager niet al te opzichtig op het paard te tillen. Je kunt er beter op gokken dat Trump zichzelf verslaat tijdens de campagne.

Debat

Maar nu zal Joe Biden wel moeten. Drie keer anderhalf uur een opeen tegen de totaal onvoorspelbare Trump. En daar kan veel meer fout gaan dan dat het een doorslaand succes gaat worden voor de Democraten. Er zijn veel meer gevaren dan kansen.

Nu de kans niet ligt in het vertellen van het verfrissende en vernieuwende verhaal zal Biden vooral kritiek moeten geven op het beleid en de persoonlijkheid van Trump. Je zou zeggen dat daar ruimte genoeg voor is. De president beweegt dagelijks van blunder naar schandaal. Maar dit alles wordt al iedere dag groot uitgemeten vele artikelen en talkshows. Met als resultaat dat de president achter staat in de peilingen maar de afgelopen weken wel aan het inlopen is.

Hillary Clinton

Het is moeilijk te zien welke debatstrategie Joe Biden moet inzetten om Trump verder aan het wankelen te brengen. Vier jaar geleden maakte Hillary Clinton in alle retorische opzichten gehakt van haar opponent. Onnavolgbaar waren de redeneringen van de Republikein en messcherp waren de tot in detail voorbereidde aanvallen van Clinton. Het hielp allemaal niet. De onverzettelijke en zelfverzekerde Trump wankelde nooit.

En nu, vier jaar later, weet de Amerikaanse kiezer niet beter dan dat hun president onbehouwen is en regelmatig twijfelachtige teksten uitkraamt. Het maakt ze kennelijk niet zoveel uit.

Hoe anders is dat bij Joe Biden. Die zal echt gewogen worden door de Amerikaanse kiezer. Hij is immers de uitdager. En daar ligt precies het grote risico. Joe Biden staat niet bekend als een goede spreker of debater. In tegendeel. Talloos zijn de versprekingen en uitglijders. Regelmatig loopt hij vast in zijn teksten en komt hij onzeker over.

En doemt onder andere de vraag op of hij niet te oud is om nog president te worden. Zeker tegenover de 74-jarige Trump die ondanks zijn leeftijd nog sterk en energiek overkomt.

Beeldvorming

Tijdens televisiedebatten weegt het beeld vele malen sterker dan de argumenten. Zo werd George Bush sr. ooit genadeloos afgestraft omdat hij het waagde om tijdens een debat op zijn horloge te kijken terwijl hem een vraag werd gesteld.

Michael Dukakis ging in 1988 onderuit omdat hij te weinig emotie toonde toen hem een vraag werd gesteld over de doodstraf en in 2012 moest Rick Perry zijn campagne voor de voorverkiezingen voor de Republikeinse partij opgeven nadat hij tijdens een debat niet meer wist welke ministeries hij wilde opheffen. Het zijn maar een paar voorbeelden. De kans dat Joe Biden tijdens drie debatten van anderhalf uur in de beeldvorming ergens de plank mis gaat slaan is levensgroot. En dat zal hem aangerekend worden.

Conclusie

Het is dus de vraag of de komende drie debatten gaan helpen om de Democratische voorsprong in de peilingen vast te houden. Op voorhand lijkt de uitdager in tegenstelling tot alle voorgaande races meer te verliezen te hebben dan te winnen. Ik zou als lid van het Democratische campagneteam er in ieder geval niet al te gerust op zijn.

Roderik van Grieken is oprichter en directeur van het Nederlands Debat Instituut. In 2012 schreef hij het boek 'Een feest van de democratie' waarin hij onder andere de Nederlandse verkiezingsdebatten vergeleek met de Amerikaanse.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.