Spin van de week: Malik Azmani, asielarchitect van Europa

Het was feest deze week voor VVD-Kamerlid Malik Azmani. Bij de wekelijkse fractievergadering ontvangt hij felicitaties, groot applaus en bovendien warme woorden van fractieleider Klaas Dijkhoff: "De lof die je nu krijgt, is meer dan verdiend." Azmani glundert en een camera legt het tafereel vast voor het nageslacht. Nieuwsuur zendt de beelden uit. Bijzonder, want normaal gesproken is zo'n vergadering besloten.

Reden voor de jubelstemming is de viering van het prille geestelijk vaderschap van Malik Azmani, de asiel- en migratiespecialist van de partij. Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad van regeringsleiders, gaat daags ervoor rond met de pasgeborene: een plan dat de EU uit de migratiecrisis moet redden. In het kort: het plan-Tusk wil migranten eerst buiten de EU opvangen, dáár een selectie maken van wie welkom is en daarna de gelukkigen doorsturen naar Europa. Dat moeten lukken door deals te sluiten met 'veilige derde landen'.

'Een man'

De VVD herkent meteen de vertrouwde gelaatstrekken van een VVD-plan. "Dit is hetzelfde voorstel als ik in 2015 maakte", zegt Azmani er dinsdag vol trots over op Facebook live. Een internationale erkenning van formaat is het zeker: de voorzitter van de Europese Raad die een plan kopieert van een parlementariër uit Nederland! Mediastrategen van de VVD laten het niet ongemerkt passeren. Niet alleen is Nieuwsuur welkom, op internet verschijnt een filmpje waarin ze de plannen op één lijn met elkaar zetten en er gaan zelfs WhatsApp-berichten rond met de tekst: "Het begon allemaal met één man. Die overtuigde zijn fractie. Zijn fractie overtuigde een parlement. Dat parlement overtuigde een continent. Zijn naam? Malik Azmani."

'Opvang in de eigen regio'

Succes kent vaak vele vaders. Toch lijkt het vaderschap van Azmani wel erg adoptief. Zijn plan, de migratienota uit maart 2015, pleit voor 'opvang in de regio': Veilige buurlanden moeten onderdak bieden aan asielzoekers en vluchtelingen, de Europese grenzen gaan dicht en alleen 'in extreme gevallen' mogen mensen op uitnodiging naar Europa komen. Voor werkmigratie komt een puntensysteem.

Dat verschilt behoorlijk van het plan-Tusk. Dat breekt juist níet met asielopvang in Europa voor niet-Europese vluchtelingen, de kern van het plan-Azmani. Het plan rept ook niet expliciet over afspraken met landen buiten de EU, de kern van het plan-Tusk. Het idee van ‘opvang in de eigen regio’ is bovendien al veel ouder dan de VVD-nota uit 2015. Het staat al in het eerste verkiezingsprogramma’s van de PVV (2006), de LPF (2002) en dat van de Centrumpartij van Hans Janmaat (1981). Zijn zij dan de geestelijke grootvaders, oudooms of peetvaders?

Turkijedeal

Zelf twijfelt Malik Azmani ook wel eens aan zijn vaderschap. Zo blijkt bijvoorbeeld bij de migratiedeal met Turkije van begin 2016. Die regelt onder meer dat voor iedere migrant die Turkije terugneemt uit Griekenland, de EU er één overneemt uit Turkije. Als PVV-Kamerlid Sietse Fritsma zijn VVD-collega aanwijst als één van de makers, noemt Azmani dat een 'frame'. De deal is volgens hem gesloten ‘door mevrouw Merkel en de EU’. Bovendien 'betwijfelde' hij vanaf het begin 'of die deal gaat werken'. Zes dagen later zit hij bij tv-programma De tafel van Tijs en is hij wel 'één van de architecten'.

Plan-Samsom

Azmani is overigens niet de enige die met asielplannen aan de haal gaat. Voormalig PvdA-leider Diederik Samsom haalt ook de pers als één van de grondleggers van de Turkijedeal. Toch vertelt hij in de Tweede Kamer eerlijk dat het is bedacht door het 'European Stability Initiative'. Een denktank van de Duitser Gerald Knaus.

Premier Rutte

Wie de echte vader is van het plan-Tusk? Zelfs Premier Rutte weet het niet precies. In Het Oog op Morgen noemt hij het plan-Tusk 'een mix van het plan-Azmani en het plan-Samsom. Maar goed, er zijn ook veel anderen die het claimen en terecht.' Het is maar goed dat er op politieke plannen geen patent zit.

Joost Bekendam is politiek redacteur bij De Nieuws BV.