Burgemeesters in oorlogstijd

Als de gemoederen te hoog opliepen verzocht deze burgemeester zijn huishoudster Saartje om koffie te zetten. Koekje erbij, en de rust keerde weer in het dorp. Ik geloof niet dat deze bestuurder lid was van een politieke partij.

Clinton

De burgemeesters die de afgelopen week hun momenten van fame en shame pakten zijn dat wel. Femke Halsema is van GroenLinks, en dat lijkt vaak het voornaamste verwijt dat haar treft. Vooral De Telegraaf en oppositiepartij Forum voor Democratie hameren daar in Amsterdam op.

De burgemeester zou deze keer haar politieke voorkeur hebben laten prevaleren boven het algemeen belang door de antiracismebetoging op de Dam te gedogen. Volgens dezelfde stemmen was zij al te groen, te elitair, te soft, te aardig voor vluchtelingen en andere moslims en ga zo nog maar even door.

In De Nieuws BV vergeleken Francisco van Jole en Peter Kee de Amsterdamse burgemeester deze week met Hillary Clinton. Die kon op een gegeven moment ook helemaal niks meer goed doen in de ogen van haar tegenstanders, en zou bovendien net als Halsema slecht omgaan met kritiek, gerechtvaardigd of niet. Een overeenkomst die onbesproken bleef was dat het hier allebei om vrouwen gaat. Dat lijkt de weerzin bij sommige criticasters nog te vergroten (Geert Wilders: "Ontsla dat mens!" cursivering van mij, wvk).

Hoek van Holland

Nee, dan de burgemeester van die andere grote stad. Ahmed Aboutaleb besloot dinsdagavond niet naar het overleg van voorzitters van de veiligheidsregio's te gaan (waar nogal wat begrip heerste voor de dilemma's waarvoor Halsema zich in Amsterdam geplaatst zag). Hij schoof liever aan bij Nieuwsuur. Daar verkondigde hij om de drie zinnen dat hij er natuurlijk niet zat om zijn collega te recenseren, om vervolgens haarfijn uit te leggen hoe je zo'n protest in coronatijd wél moest aanpakken. Hij is van de PvdA, en daar weten ze van besturen. Toch?

En jawel hoor, toen het ook in Rotterdam te druk bleek (hoewel Aboutaleb toch duidelijk had uitgelegd dat dat niet kon omdat er ruimte was tot Hoek van Holland, een plek die hij zich vermoedelijk nog goed herinnert van de strandrellen in 2009), werd de demonstratie afgebroken. Een klein kwartiertje voor de beoogde eindtijd. Daarmee hebben in Rotterdam ongeveer evenveel mensen even lang even dicht bij elkaar gestaan als in Amsterdam, maar de ophef was zo wel een stuk minder.

Grondwet

Er waren nog veel meer burgemeesters die de kranten haalden tijdens de eerste corona-oorlog. Want burgemeesters zijn centrale figuren in de strijd. Zij beslissen over openbare orde en nemen daartoe maatregelen die misschien zelfs democratische grondrechten aantasten.

Verschillende staatsrechtgeleerden hebben daar al hun vraagtekens bij gezet. Alles voor de volksgezondheid. En zolang de maatregelen worden genomen door goedlachse Dickerdacks zoals de CDA'er Hubert Bruls, eerste burger van Nijmegen en voorzitter van de koepel van veiligheidsregio's, kunnen we daar best mee leven.

Goeie PR

Het succes van een burgemeesterschap heeft blijkbaar meer te maken met goede PR en beeldvorming dan met de inhoud van bestuurlijke afwegingen. En in die publiciteitsstrijd worden alle denkbare wapens ingezet. Haatcampagnes van De Telegraaf, opscheppen in Nieuwsuur, gelekt appverkeer, Annabel Nanninga, werkelijk alles lijkt geoorloofd.

De bijterigste luis in Halsema's pels, Forum voor Democratie, is overigens fanatiek voorstander van een gekozen burgemeester. Gezien de jongste verkiezingsuitslag in de hoofdstad is het zeker niet denkbeeldig dat Amsterdam in dat geval dezelfde kleur bestuurder in de Stopera gehad zou hebben als nu het geval is. Of Forum daarop zit te wachten is de vraag, maar toch is het een goed punt. We zouden af zijn van het waandenkbeeld dat een burgemeester iemand is die boven de partijen staat. Want dat is een idee dat een halve eeuw geleden thuishoort, toen conflicten werden opgelost door een ondergeschikte koffie te laten zetten.

Wim van Klaveren werkt voor de Nieuws BV

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.