Kwetsbare ouderen ondanks recht op verpleeghuisplek vaker gedwongen thuis

Dat beeld wordt bevestigd door Actiz, de branchevereniging voor zorgorganisaties. ‘Thuis wonen is niet voor iedereen mogelijk, soms is de zorgvraag echt te groot om thuis passende zorg te bieden. Ouderen zonder sociaal netwerk zijn onze grootste zorg.’ Een oudere die langer thuis woont is doorgaans sterk afhankelijk van hulp uit de omgeving.

Zorgkantoren – uitvoeringsorganen die verantwoordelijk zijn voor het uitvoeren van de Wet langdurige zorg (Wlz) – melden een gebrek aan geschikte zorgwoningen en personeel. Volgens branchevereniging Zorgverzekeraars Nederland kan ‘niet met zekerheid worden gesteld’ dat er de komende jaren genoeg plekken zijn om ouderen te verplegen.

Er liggen plannen voor 16,5 duizend extra zorgwoningen voor ouderen, waarvan een deel verpleeghuisplekken, blijkt uit nieuwe cijfers. Maar in hoeverre die uitgevoerd zullen worden is onduidelijk. Zorgverzekeraars Nederland kan ‘onvoldoende’ zeggen over de ‘realisatie van de plannen tot dusver’.

De dupe door klein netwerk en krappe beurs

Door het tekort aan plekken kunnen veel ouderen nu al niet in het verpleeghuis terecht. Zorgkantoren voeren actief beleid om de ‘lichtste’ categorie patiënten (‘VV04’) zorg aan huis te bieden, terwijl deze groep volgens de wet ook recht heeft op een plek in een verpleeghuis. De mensen in deze categorie hebben namelijk evengoed 24 uur per dag zorg nodig.

Vooral alleenstaande mensen met een klein netwerk en een krappe beurs zijn de dupe. Uitgangspunt van het beleid is dat ouderen worden ondersteund door mantelzorgers, buren en eventueel vrijwilligers. Maar in de praktijk is dit niet altijd mogelijk. Bovendien hebben zij vaak geen geschikt huis om thuis zware zorg te ontvangen en geen middelen om hun huis aan te passen.

Hoeveel ouderen in heel Nederland onverantwoord lang thuis wonen is onbekend. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) doet daar op dit moment onderzoek naar.