'De provincies houden niet genoeg toezicht op de waterschappen'

Van Keken schrijft samen met journalist Dieuwertje Kuijpers een reeks artikelen over de waterschappen voor weekblad De Groene Amsterdammer, waarvan het eerste artikel woensdag gepubliceerd wordt. Hiervoor nemen ze de nevenfuncties binnen de oudste bestuurslaag van Nederland onder de loep.

Volgens Van Keken is er sprake van dubbele petten. Een voorbeeld: vijfendertig waterschapbestuurders werken óók voor de provincie. Dat is opmerkelijk, want juist provincies moeten toezicht houden op het werk van de waterschappen. Volgens van Keken lijkt dat toezicht er onvoldoende te zijn: "Er zijn waterschappen met een schuld van 800 miljoen."

Geborgde zetels

Argos en De Groene Amsterdammer deden de afgelopen weken samen onderzoek naar de waterschappen. Die zorgen onder meer voor de aan- en afvoer van water en dus of Nederland droge voeten houdt.

Twee kwesties houden de gemoederen in waterschapland behoorlijk bezig. Er is gedoe over het afschaffen van de zogeheten geborgde zetels: vaste plekken voor boeren, bedrijven en natuurorganisaties in de waterschapsbesturen. Ook is er al jaren discussie over de verdeling van de heffingen. Sommige partijen steekt het vooral dat burgers ruwweg 80 procent van de belastingen ophoesten en bedrijven en boeren de rest.

Voor beide kwesties liggen er veranderingsvoorstellen op de plank. GroenLinks-Kamerlid Laura Bromet diende een initiatiefwetsvoorstel in om de geborgde zetels af te schaffen. Daarnaast stemde de Unie van Waterschappen afgelopen december unaniem in met een plan om het de belastingen aan te passen en tot eerlijker systeem te komen. Maar beide voorstellen lopen vertraging op.

Dat komt omdat niet iedereen voorstander is. LTO en werkgeversorganisatie VNO-NCW zijn beiden tegen het afschaffen van de geborgde zetels. En VNO-NCW heeft bezwaar tegen een aspect in het nieuwe belastingstelsel.

Cruciale rol

En dan is er nog de enorme uitdaging waarvoor waterschappen staan in het kader van klimaatverandering. Boeren hebben van oudsher belang bij lage grondwaterstanden. Met name veengebieden kampen als gevolg hiervan met bodemdaling door inklinking. Om de hogere CO2-uitstoot die hiermee gepaard gaat het hoofd te bieden, is ander watermanagement en dus ook andere manieren van boeren noodzakelijk.

Landschapsarchitect Peter de Ruyter is specialist op dit gebied. Volgens hem hebben de waterschappen een cruciale rol in het tegengaan van die bodemdaling. Dat kan door in peilbeheer mee te bewegen met de seizoenen, legt De Ruyter uit in Argos: ‘We hebben steeds nattere winters en steeds drogere zomers. Daar moet je met je peilbeheer op volgen. Dat betekent voor de veenweide dat je in het voorjaar het water wilt vasthouden. Dat gebeurt niet.’

Meer weten? Lees het uitgebreide artikel op de website van Argos.