Onderzoek onder vluchtelingen: Bewust voor Nederland gekozen

Racisme

Terwijl in ons land de laatste weken veel te doen was om racisme, heeft Nederland voor vluchtelingen juist een positief imago op dit gebied. Dit was voor hen juist één van de redenen om hierheen te komen. ‘Ik hoorde in Syrie dat Syrische vluchtelingen in andere Euopese landen last hebben van racisme. Omdat ik denk dat er in Nederland minder racisme is en er meer gelijkheid is dan in andere Europese landen, heb ik voor Nederland gekozen,' geeft een deelnemer aan. Ook stond Nederland bekend om zijn gelijkwaardigheid, geven de deelnemers aan, en de korte procedures voor asielaanvraag en gezinshereniging.

‘Terug naar je eigen land’

Na veel protesten in Nederland tegen de komst van vluchtelingen en opvanglocaties, is het de vraag in hoeverre vluchtelingen zich hier welkom voelen. Eenmaal in Nederland hebben ze vrijwel allemaal wel eens negatieve ervaringen gehad. Bijna één op de vijf (18%) geeft dan ook aan zich niet welkom te voelen. Voor een deel, zo geven respondenten aan, komt dat ook door de opstelling van de Nederlandse overheid en de plaats waar ze opgevangen worden. Het lijkt erop dat asielzoekers in grote steden zich meer geaccepteerd voelen.

Twee derde (66%) echter geeft echter aan zich wél welkom te voelen, en 16 procent weet het niet omdat ze zowel positieve als negatieve ervaringen hebben. ‘De Nederlandse mensen zijn zo fantastisch en helpen veel, maar er zijn ook een paar racisten die je laten stoppen op straat en zeggen dat ze hier geen criminelen willen.'

Toekomst in Nederland?

Zeven op de tien (70%) asielzoekers die meededen zien hun toekomst in Nederland, ook als de oorlog in het land van herkomst voorbij is en/of de politieke situatie meer stabiel.

De verwachtingen op een goede toekomst blijken hoog gespannen: mede door hun opleidingsniveau, de kans nog extra opleidingen te volgen en hun goede beheersing van de Engelse taal verwachten ze snel iets terug te kunnen doen voor de Nederlandse maatschappij.

Opvang: een krappe voldoende

Vluchtelingen beoordelen de opvanglocatie waar ze nu zitten gemiddeld met het cijfer 5,8. Het cijfer is met name een krappe voldoende omdat ze hun dankbaarheid voor de opvang en het werk van de vrijwilligers hebben meegenomen in de beoordeling. ‘Alles kan beter. Ik heb dit cijfer alleen gegeven omdat het een veilig plek is en nergens anders om,’ geeft een deelnemer aan. In enkele opvanglocaties hebben bewoners de afgelopen maanden geprotesteerd omdat ze vonden dat het eten slecht is. Dit blijkt breder gedeeld te worden. ‘We hebben zeven maanden lang iedere dag hetzelfde ontbijt en hetzelfde avondeten, wat eigenlijk niet gezond is voor een mens.'

Ook het gebrek aan activiteiten in combinatie met het lange wachten wordt veel genoemd als negatief punt, net als de opstelling van het COA. ‘We krijgen slechte ondersteuning van het COA. Hoe simpel het verzoek ook is, het antwoord is altijd nee. Ik begrijp dat het COA onder grote druk staat, maar plaats 700 mensen een jaar bij elkaar op één plek, zonder iets te doen, alleen maar eten en slapen en wachten. Ze worden depressief en verliezen hun motivatie om de volgende stap te zetten en productieve mensen te worden in de samenleving.'

In het onderzoek geeft één op de zes deelnemers aan zich niet veilig te voelen in de opvang. Met name minderheden als homo’s en Christenen hebben het soms moeilijk in de opvang, maar ook de vele transfers die vaak pas een dag van tevoren worden aangekondigd zorgen voor een gevoel van onveiligheid. Sommige deelnemers geven aan het afgelopen jaar 14 keer verplaatst te zijn van opvanglocatie naar opvanglocatie zonder te weten waarom ze verplaatst werden.

Nederlanders en vluchtelingen over homohuwelijk

Al vaker is in Nederland hardop de vraag gesteld of vluchtelingen zich wel voldoende willen aanpassen aan onze normen en waarden. Wij hebben de deelnemers ook voorgelegd of ze er een probleem mee hebben dat twee mannen hier kunnen trouwen. Bijna zes op de tien (58%) geeft aan dit geen probleem te vinden. Zoals iemand zegt: 'Dit is een persoonlijke vrijheid en dat moet ik respecteren als ik wil dat anderen mij ook accepteren.'

Bijna een kwart (24%) heeft wel een probleem met het homohuwelijk en nog eens 18 procent weet het niet. ‘Ik kan het begrijpen, maar ik blijf ver weg van ze,' geeft een deelnemer aan.

EenVandaag stelde de vraag over het homohuwelijk ook aan 26.199 mensen uit het EenVandaag Opiniepanel: opvallend is dat ook hier 18 procent aangeeft een probleem te hebben met het homohuwelijk.

Over het onderzoek

Een team van het EenVandaag Opiniepanel heeft gedurende een maand zeven willekeurige opvanglocaties door het land bezocht, zowel AZC’s als noodopvanglocaties, in Almere, Blauwestad, Nijmegen, Haarlem, Rosmalen, Arnhem en Katwijk. Voor de ingang van deze opvanglocaties hebben ze honderden vluchtelingen aangesproken en gevraagd of ze mee wilden doen aan een anonieme, online survey voor tv-programma EenVandaag. Invullen kon ter plaatse via mobiel of op de computer in drie talen: Arabisch, Tigrinya (Eritrea) en Engels. Daarnaast is een besloten Facebook community gestart waar alleen vluchtelingen toegang toe hebben gekregen die in Nederland zijn. Deelnemers aan het onderzoek konden zich bij deze community aanmelden om het project verder te volgen. Daarnaast konden ze vrienden en bekenden naar deze pagina verwijzen, die ook via deze pagina toegang hebben gekregen tot het onderzoek.

Een groep van 610 vluchtelingen die in Nederland zijn hebben uiteindelijk deelgenomen aan het onderzoek. Driekwart is afkomstig uit Syrie, de overige respondenten kwamen met name uit Irak en Iran. De grootste groep respondenten heeft in het onderzoek aangegeven ofwel een university degree te hebben ofwel geen diploma. Het overgrote deel respondenten is man (88%) en circa acht op de tien zijn onder de 40 jaar. Driekwart geeft aan aanhanger te zijn van de Islam en circa 1 op de 10 is Christen.

De resultaten van het onderzoek zijn gecorrigeerd voor drie variabelen: leeftijd, geslacht en status van de asielprocedure.

Gijs Rademaker is vanmiddag te horen in Sportzomer 2016, om 14.00 op NPO Radio 1. en vanavond om 18.15 in EenVandaag op NPO2. De volledige uitslag van dit onderzoek vind je hier.