Argos: Hoe beschermd bos in Europese energiecentrales belandt

De inzet van hout als duurzame energiebron is omstreden. De stijgende vraag tast bossen en biodiversiteit aan, waarschuwen wetenschappers en milieuorganisaties. Daar komt nog eens bij dat bij grootschalige houtstook meer CO2 vrijkomt dan bij steenkool.

Desalniettemin blijven Europese overheden vasthouden aan de inzet van 'houtige biomassa' bij hun transitie naar een CO2-neutrale economie. Door streng te certificeren op goed bosbeheer en alleen ‘onvermijdelijke reststromen’ op te stoken, zijn de houtkorrels een stuk duurzamer dan de sterk vervuilende stook van steenkool, stelt de Nederlandse overheid. Met die claims in het achterhoofd reisde een groep Europese onderzoeksjournalisten af naar Estland, om de Europese pelletmarkt in kaart te brengen en de impact op Oost-Europese bossen met eigen ogen te bekijken.  

Wat is er gevonden?

Het gaat zeker niet alleen om zaagsel en ander resthout. Onder het mom van 'duurzaam bosbeheer' worden hele boomstammen en specifieke boomsoorten tot pellets vermalen. Bomen die het wat het stempel 'lage kwaliteit' krijgen, zijn goed voor biomassa. Een van de grootste pelletproducenten ter wereld, het Estse Graanul Invest, geeft in hun duurzaamheidsverslag van 2019 aan dat veertig procent van het hout dat ze voor pellets gebruiken van hele bomen komt. Terwijl alleen bij het gebruik van resthout, zoals zaagsel en snoeiafval, het korter dan enkele decennia duurt voordat de uitstoot weer is opgenomen door de aanwas van nieuw bos.

Ook blijkt ‘kaalkap’ te worden toegepast in beschermde natuurgebieden. Een ‘efficiënte oogstmethode’ volgens Graanul, die geen gevolgen zou hebben voor de lokale biodiversiteit. Lokale natuurorganisaties verzetten zich hiertegen. In Estland is een heuse ‘bosoorlog’ aan het ontstaan. Je leest er meer over op de website van Argos. In onderstaande ‘web story’ geven we je alvast een voorproefje.

Klik hier om de slide te bekijken. Delen kan door het icoontje in de rechter bovenhoek.

Meer journalistiek speurwerk?

Argos is het onderzoeksjournalistieke programma van de VPRO en HUMAN. Je hoort Argos op Zaterdag van 14.00 tot 15.00 uur op NPO Radio 1. Terugluisteren kan via je favoriete podcastapp, of via de website van Argos. Volg Argos ook via Facebook, Twitter en LinkedIn.