Onderzoek legt link tussen slaapproblemen en angststoornissen: 'Maar er gebeurt veel te weinig met deze kennis'

'Brein blijft de hele nacht door alert'

"We willen twee dingen weten", vertelt Eus van Someren, hoofd van de afdeling Slaap en Cognitie van het Nederlands Herseninstituut. "Waarom slapen mensen überhaupt slecht, en hoe komt het dat slechte slapers een grotere kans hebben om een angststoornis te ontwikkelen?"

Van Someren vermoedt dat dit komt doordat hun slaap sterk gefragmenteerd is. "Ze slapen niet eens zo weinig uren als je alles bij elkaar optelt, maar hun brein wordt telkens weer wakker en blijft de hele nacht door alert."

Actief en inactief

Wat er precies gebeurt in de hersenen en waar slaapproblemen en angststoornissen elkaar ontmoeten, daar wil het nieuwe onderzoek antwoorden op vinden.

"We gaan onder meer heel precies kijken naar de hersengolven. Welke delen van de hersenen actief zijn tijden gefragmenteerde slaap en welke inactief, dat willen we in kaart brengen", vertelt Van Someren.

Bewezen verband tussen slecht slapen en depressie

Van Someren en zijn team hebben in de afgelopen jaren al onderzoek gedaan naar de link tussen slecht slapen en het ontstaan van depressies. "Daarover weten we inmiddels dat er een direct verband bestaat. Slechte slapers hebben een twee keer grotere kans om depressies te ontwikkelen dan mensen die wel goed slapen."

"En het lijkt ook logisch: als je goed in je vel zit en je hebt spanning of stress, dan valt het na een nachtje goed slapen de volgende dag vaak mee. Als je daarentegen slecht hebt geslapen, werkt dat averechts. Dan worden de zorgen en sombere gedachtes alleen maar groter."

'Te veel in hokjes gedacht en behandeld'

Bij angststoornissen lijkt een vergelijkbaar verband te bestaan; van alle patiënten met een angststoornis blijkt maar liefst zo'n 80 procent ook slechte slapers te zijn. "Dit weten we dus al, maar er gebeurt veel te weinig met deze kennis", vindt Van Someren.

"Er wordt nog veel te veel in hokjes gedacht en behandeld. Mensen krijgen of een behandeling voor een angststoornis of voor slecht slapen. Terwijl het een kwestie is van én én."

'Mensen zijn ten einde raad'

Het gebrek aan aandacht voor slaapproblemen heeft veel impact, stelt slaaponderzoeker Van Someren: "Ik zie mensen die echt ten einde raad zijn, en daar moeten we iets voor doen."

"Er zijn cognitieve gedragstherapieën die slaapproblemen kunnen verlichten, en af en toe kan ook medicatie helpen. Ik denk dat we te terughoudend zijn geworden met slaapmiddelen. Moeten we dan wachten tot een slapeloze depressief of angstig wordt, en daar dan wel pillen voor geven?"