Wat is de impact van de vijf dagen bedenktijd op de beslissing voor abortus?

"Wij zien dit als een eerste stap op weg naar een wetgeving die geen onnodige barrières meer opwerpt voor vrouwen die een zwangerschapsafbreking overwegen. Wij zijn niét tegen bedenktijd, maar wij zijn wel tegen een verplichte vijf dagen bedenktijd. Omdat dat eigenlijk onnodig betuttelend is of belerend. Een vrouw is zeer goed in staat om zelf een beslissing te nemen over wat zij met haar eigen lichaam wil", zegt Opheij.

Kan belastend zijn

De wet - officieel de Wet afbreking zwangerschap (Wafz) - bepaalt dat wie een abortus wil, vijf dagen na het contact met een arts moet wachten voor de behandeling uitgevoerd wordt.

Voor veel zwangeren is de beraadtermijn belastend, zo bleek uit een evaluatie van de wet door onderzoeksbureau Pro Facto en het Amsterdams Universitair Medisch Centrum vorig jaar. De grootste groep zei zelf al over de beslissing te hebben nagedacht en wil niet dat de behandeling wordt uitgesteld.

Dat ziek Opheij zelf ook: "Uit onderzoek en in de praktijk blijkt dat de meeste ongewenst zwangere vrouwen reeds ruim bedenktijd hebben genomen. Dat is al meestal meer dan vijf dagen voordat ze überhaupt een afspraak maken in een abortuskliniek. De vrouw krijgt de tijd die ze nodig heeft of neemt de tijd die ze nodig heeft. Als ze dan bij ons komt en er wordt verteld dat ze nog een keer vijf dagen moet nadenken, dan kan dat fysiek, mentaal en emotioneel belastend zijn. Omdat je onnodig langer die zwangerschap moet dragen."

Voorstel haalde nooit eerder meerderheid

Het voorstel van GroenLinks en PvdA om de verplichte bedenktijd te schrappen is met 119 van de 150 stemmen aangenomen. Ook VVD, PVV, SP, D66, Partij voor de Dieren, 50Plus, Forum voor Democratie, Krol en Van Kooten stemden voor. CDA, Denk, ChristenUnie en SGP stemden vanavond tegen.

Het voorstel is de afgelopen jaren vaker in stemming gebracht, maar haalde nooit een meerderheid.

Het demissionaire kabinet heeft al aangegeven vlak voor de verkiezingen niet met een wijziging van de abortuswetgeving, een medisch-ethische kwestie, aan het werk te gaan. Het blijft dus de vraag hoe snel het besluit van de huidige Tweede Kamer in de praktijk wordt gebracht.

Is het weloverwogen?

Maar hoe kan je dan weten of de beslissing weloverwogen is? "We checken of de beslissing zorgvuldig genomen is, of het duidelijk is en vrijwillig. Dat wordt gedaan of je nou al vijf dagen hebt nagedacht of niet. Elke keer opnieuw wordt dat besproken en afgetast. Ik kijk die vrouw in de ogen, mocht daar enige twijfel zijn of emotie dan ga je daar dieper op in."

Er komen volgens Opheij ook vrouwen naar de kliniek die twijfelen: "Het komt dagelijks voor dat wij bij ambivalente gevoelens adviseren om langer de tijd te nemen of om terug naar huis te gaan en na te denken. Een gesprek met een andere hulpverlener wordt soms ook aangeraden of een keuzehulpgesprek. Maar het grootste gedeelte van de vrouwen komt er zelf uiteindelijk uit wat het beste is voor haar, al dan niet samen met de partner."

Zorg op maat

Deze nieuwe wet zou volgens Opheij niks veranderen aan het advies dat ze geven om goed na te denken over de beslissing: "Dat doen we en dat zullen we blijven doen. Het is maatwerk, het is zorg op maat. We kijken waar behoefte aan is en dat blijven we doen. De kwaliteit van de hulpverlening zal daardoor niet veranderen, evenals de zorgvuldigheid van het besluitvormingsproces. Want de redenen voor deze beslissing blijven enorm divers en vaak is het een combinatie van. Het gaat er vaak om dat iemand gewoon niet zwanger wil zijn op dit moment. Dat die een voltooid gezin heeft, geen kinderwens heeft, door falende anticonceptie zwanger is geworden, geen baan heeft, etc."

Belangrijke dag

De initiatiefnemers zijn ondanks deze slag om de arm blij met de uitkomst. Tweede Kamerlid Ellemeet van GroenLinks: "Dit is een mooie en sterke stap in het verstevigen van het recht voor vrouwen om zelf op hun eigen tempo en eigen manier keuzes te kunnen maken."

Kamerlid en lijsttrekker van de PvdA Ploumen: "Wat een belangrijke dag. Eindelijk steunt een Kamermeerderheid ons plan om de bedenktijd voor abortus te schrappen."

De Kamer nam vanavond ook een motie aan om anticonceptie in het basispakket op te nemen. De overweging daarbij is dat de kosten bij anticonceptie niet mogen meespelen. Ook hiervoor geldt dat het volgende kabinet daarover een definitief besluit moet nemen.

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.