'Wat zegt jouw verjaardag eigenlijk?'

Verjaardagen

Deze week is het twee jaar geleden dat Gary Goldschneider, op 80 jarige leeftijd overleed. Ik ontmoette Goldschneider bij toeval. Al dacht hij daar zelf anders over.

Eigenlijk had ik die dag een afspraak met Berthe Meijer, culinair journalist en kookboek schrijfster, die ik zou interviewen voor de universiteitskrant van Maastricht, waar ik als student voor scheef.

Een streekbus bracht mij naar een nieuwbouwwijk waar ik al snel de weg kwijtraakte. En dus vroeg ik een vriendelijke man met grijs haar of hij mij kon helpen. De man, die met een Amerikaans accent sprak, wist precies waar ik moest wezen, het toeval wilde namelijk dat hij getrouwd was, met Berthe Meijer. Althans, ik dacht dat het toeval was, Gary Goldschneider vond het te toevallig om onze ontmoeting aan het toeval toe te schrijven.

Eénmaal binnen vertelde Berthe Meijer dat ze eigenlijk niet snapte waarom ik helemaal uit Maastricht was gekomen om haar te interviewen. Zoveel had ze niet te vertellen: Natuurlijk, toen ze begon met schrijven dachten veel Nederlanders nog dat je macaroni het beste met suiker en boter kon opdienen en inderdaad knoflook was toen iets waar de meeste lezers van gruwelden. Maar of zij op alle veranderingen invloed had gehad durfde ze niet te zeggen. Ze wilde gewoon graag mensen enthousiasmeren om lekker te eten en te koken.

Daarom had ze ook expres geen dure oven laten plaatsen in de keuken waar we zaten. Een professioneel fornuis was haar wel aangeboden, door een aantal fabrikanten, maar ze wilde dat haar keuken niet beter was dan die van haar lezers.

Terloops kwam ter sprake hoe ze als jong meisje in Bergen-Belsen zag dat recepten als een soort pornografie in het barak werden doorgegeven en voorgedragen. Alles om de honger maar een beetje te stillen. Maar wat die herinnering betekende, wist ze eigenlijk niet. Liever had ze eigenlijk dat ik mij eens verdiepte in de geschiedenis van haar echtgenoot, die tijdens ons gesprek naast haar aan tafel was gaan zitten.

Wonderlijke theorie

Goldschneider bleek inderdaad een interessant verhaal te hebben. Zo was hij geboren met een fotografisch geheugen. Als piepklein kind mocht hij al op de Amerikaanse televisie gedichten van Shakespeare voordragen, vertelde hij. Teksten waar hij niets van begreep, maar die hij met behulp van zijn fenomenale geheugen fonetisch kon herhalen. Althans, zo herinner ik mij zijn verhaal, want in tegenstelling tot Goldschneider ben ik niet gezegend met een fotografisch geheugen.

Na zijn studie medicijnen aan Yale university, ging Goldschneider niet aan de slag als arts maar maakte carrière als marathon pianist. Zo voerde hij in 1984 alle 32 Beethoven sonates achter elkaar op. Alleen om te drinken mocht hij stoppen. Ook alle Mozart sonates speelde hij dat jaar in een zes uur durend marathonconcert.

Maar zijn echte interesse lag bij verjaardagen. Zijn hele leven, zo vertelde Goldschneider, had hij verjaardagen van vrienden en beroemdheden in zijn geheugen opgeslagen. Hoe meer namen en data erbij kwamen, hoe meer verbanden hij begon te zien. De verbanden die hij zag, waren zo overtuigend dat hij niet kon geloven dat er toeval in het spel was.

Nieuwsgierig informeerde hij op welke dag ik geboren was. Toen ik het antwoord gaf, verscheen er een grote grijns op zijn gezicht. Dit kon geen toeval zijn, want, zo wist hij meteen, ik deelde mijn verjaardag dus met Jean Jacques Rousseau. Maar ook Mike Tyson had zijn verjaardag rond die tijd.

Wat ik zag als een vrolijk toeval, zag hij als het zoveelste bewijs dat toeval niet bestaat. Want: zowel Rousseau als Tyson voelden zich als kind onbegrepen, maar wisten uiteindelijk hun gelijk te bevechten. Dat, zo voorspelde hij, zou mij ook lukken. Met mijn geboortedag, kon het haast niet anders.

Ondertussen had Berthe Meijer een groot boek op tafel gelegd, The secret Language of Birthdays. Een meer dan acht honderd pagina’s tellend naslagwerk waarin Goldschneider, zijn theorie over verjaardagen helemaal had uitgewerkt.

Van dat boek zijn er, zo las ik op internet, inmiddels meer dan anderhalf miljoen verkocht. Een wonderlijk, pseudowetenschappelijk naslagwerk. Maar ook het ontroerende verslag van iemand die kijkend naar de geschiedenis, overvallen werd door het onweerstaanbare verlangen om, uit alle chaos en willekeur in het verleden, iets te halen, dat ons de weg kan wijzen, naar dat wat ons in de toekomst nog te wachten staat.