Zo werd Nederland het grootste xtc-land

Eind jaren '80 werd voor het eerst xtc gebruikt in Nederland, toen nog vaak in kunstenaarskringen. Nadat het muziekgenre House doorbrak, bleek dat xtc daar als partydrug ideaal bij paste. Het gaf een bepaalde kick, waardoor je er de hele nacht op door kon dansen. Waarom werd het middel eind jaren '80 zo populair in Nederland?

''Het jaar 1988 was een omslagpunt in de gemoedstoestand van Nederland'', legt Philippus Zandstra uit. ''Nederland had het EK-voetbal gewonnen. Bovendien leek er ook een einde te komen aan de spanningen tussen Oost en West. De grauwe jaren '80 leken af te sluiten en xtc was het middel om dat te vieren.''

Groot succes in Nederland

Als xtc een nationaliteit kent dan is dat wel de Nederlandse, schrijven Philippus Zandstra en Wietse Pottjewijd in hun boek XTC, een biografie. ''Als je kijkt naar de hele geschiedenis van xtc, dan zie je dat er constant een nieuw middel wordt gemaakt dat legaal is, maar vervolgens weer verboden wordt. Voor ons boek hebben we uitgebreid gesproken met Robert Hollemans, een van de eerste xtc-producenten in Nederland. Hij wilde binnen de kaders van de wet een drug ontwikkelen en maakte mdea. Dat werd een groot succes. Later werd het verboden en dus ging Hollemans op zoek naar een nieuw middel. Zo is dat constant doorgegaan. De slogan van de producenten was dan ook: al is de overheid nog zo snel, de designer achterhaalt 'm wel.''

De eerste xtc-pillen op de markt waren van farmaceutische kwaliteit. Daar kwam snel een einde aan. Na een aantal jaren was er veel vervuiling op de markt. ''De politie was succesvol met het in beslag nemen van die pillen'', legt Pottjewijd uit. ''De vraag groeide natuurlijk enorm.'' Om aan die vraag te voldoen kwamen er allerlei producenten die niet de juiste kennis hadden om de pillen te produceren. ''Dat was het moment waarop de designer drug mdea intrede deed, om die slechte pillen te vermijden en voor een nieuw alternatief te kiezen.''

Gedoogbeleid

Alhoewel in 1988 xtc verboden werd, zijn we er ruim veertig jaar later nog steeds niet van af. ''We zijn een enorm productieland geworden'', vertelt Zandstra. ''Het was een redelijk klein middel waar niemand veel van wist. Er werd gedoogd en daardoor kon het allemaal groeien. Later gingen de grote producenten ermee aan de slag.'' Zo ontstond er een dubbele situatie: xtc was officieel verboden maar er werd een gedoogbeleid gevoerd. Bovendien had xtc ten opzichte van heroïne een vriendelijke imago. ''We moeten ook begrijpen dat er een heroïne-epidemie was, waar alle aandacht naar uitging'', voegt Pottjewijd eraan toe. ''Dat was in die jaren het grootste probleem.''

Legaliseren

Hoe lossen we het dan wel op? Er zijn nog altijd degelijke risico's voor de volksgezondheid en het milieu. ''Reguleren lijkt de beste oplossing als je de gezondheidsrisico's wil inperken'', legt Pottjewijd uit. ''Maar als het gaat om het aanpakken van de criminaliteit, dan is dat een heel ander verhaal. Ruim 99 procent wat wij hier maken, is bedoeld voor het buitenland. Als je dat ene procent wat wij hier gebruiken legaliseert, dan heb je het probleem nog niet ondervangen.''

Legaliseren van xtc in Nederland lijkt dus niet een oplossing te bieden. ''Er is een probleem en daar zal wat aan gedaan moeten worden'', vervolgt Zandstra. ''Er is internationale samenwerking nodig. Als Nederland zelf gaat reguleren, houd je nog altijd 99 procent voor de export over.''

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.