'Waarom Nieuwsuur niet durfde een heel gesprek met Obama uit te zenden'

Memoires Barack Obama

Ik heb de memoires van president Barack Obama nog niet gelezen. Dat gaat ook niet gebeuren. Dat wil zeggen: ik ga het boek niet lezen maar luisteren.

Luisteren naar boeken doe ik al sinds ik als puber van mijn opa een bandje kreeg met Kronkels die door Simon Carmiggelt zelf werden ingesproken. Carmiggelt kon met zijn zuchtende stemgeluid mooi voorlezen. Wat het bandje extra intiem maakte was dat de schrijver het thuis aan de keukentafel had voorgelezen. Op de achtergrond klonk zo dan een langsrijdende auto. Soms kon je zijn vogeltje horen fluiten.

Heel veel audioboeken later weet ik dat lang niet alle schrijvers goed kunnen voorlezen. Sommigen kunnen het, maar meestal gaat het mis. Beroemde acteurs kunnen het trouwens ook vaak niet. Acteren en voorlezen zijn twee heel verschillende talenten.

Obama als verhalenverteller

Van al de voorlezers die ik sindsdien op bandjes, CDs en MP3s geluisterd heb was Barack Obama één van de aller beste. De manier waarop hij met zijn stem verschillende personages extra leven in blies in zijn eerste memoires Dreams from My Father, gaf het verder vrij cerebrale boek, een intieme extra laag.

Ik zal nooit vergeten hoe Obama mij via mijn koptelefoon over zijn Indonesische stiefvader vertelde. Een trotse onafhankelijke man wiens levenslust geknakt was door de onafhankelijkheidsstrijd, die hij had moeten voeren tegen de Nederlandse kolonisator. Of Obama een effectief politicus was? Daar mogen anderen beter beoordelen; dat hij een goed verhaal kan vertellen weet ik zeker.

Gesprek Nieuwsuur

Dinsdag zond Nieuwsuur een gesprek uit dat Obama had met Tommie Wieringa, die trouwens zelf ook heel goed kan voorlezen. Een gesprek over zijn nieuwe memoires. De Oud president gaf slechts aan vijf Europese landen een interview. Hij wilde praten met iemand uit de literaire wereld. Vandaar dus dat Wieringa naar Washington vloog.

Maar voor we naar Obama mochten kijken was er eerst kort aandacht voor de corona persconferentie. De politiek commentator kwam uitleggen dat ministers met van alles en nog wat rekening moeten houden bij de beslissingen die ze nemen. Daarna was er een filmpje over het feit dat in sommige regio's het virus hardnekkiger is dan elders. Een ziekenhuisdirecteur mocht terwijl er achter hem een ambulance helikopter opsteeg, naar de verslaggever schreeuwen dat ook hij niet wist waarom zijn ziekenhuis voller lag dan andere ziekenhuizen. Daarna was er even aandacht voor Slowakije, waar ze de hele bevolking getest hebben in de hoop het virus er onder te krijgen. Ook bij de vaccinatie bereidheid werd kort stilgestaan.

Vervolgens mocht Jesse Klaver in een paar woorden reageren op een relletje in zijn partij, was er een minuut aandacht voor een oorlog in Ethiopië én kregen we een Duitse agent te zien die iets vertelde over een sieraden-roof. Tenslotte was er nog even aandacht voor poederbrieven, waarvan niemand wist wie ze gestuurd had en wat voor poeder erin zat. Wel was duidelijk dat niemand er ziek van was geworden.

{youtube url="https://www.youtube.com/watch?v=9Iwhfy4djDo" start="false"}

TV als amusement

Voor het gesprek met Obama, dat oorspronkelijk 45 minuten geduurd had, was toen nog maar tien minuten over. De kijker moest het doen met een slordig gemonteerde samenvatting, waarin Obama onder meer gevraagd werd waarom zijn opvolger het toch zo goed deed.

In zijn boek Amusing Ourselves to Death: Public Discourse in the Age of Show Business, probeerde de Amerikaanse cultuurcriticus Niel Postman 35 jaar geleden te begrijpen, hoe het kon dat de charismatische filmster Ronald Reagan het geschopt had tot president van Amerika.

Dat kwam, zo concludeerde Postman, door de opkomst van het medium televisie. Een medium dat alle informatie reduceert tot amusement. Wie zich verveelt schakelt weg en dat zullen TV makers ten alle tijden willen voorkomen. Dat verklaart meteen waarom Nieuwsuur het niet aandurfde het hele gesprek met Obama uit te zenden. De kijker zou zich weleens een seconde niet geamuseerd kunnen voelen.

Het gevolg van die manier van doen, zo stelde Postman, is dat op ten duur alleen die politicus die voortdurend voor spektakel zorgt, nog zal overleven. Liberale Democratie, concludeerde Postman, ontstond dankzij de opkomst van het geschreven woord. Televisie zal aan dat tijdperk van lezers een einde maken. Wie weet dat het luisteren naar een boek ons nog kan redden.

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.