Amerikaanse presidenten: niet altijd de gezaghebber in films en series

Historisch gezien was de president in een film altijd een pure staatsman. Onberispelijk, de strenge en rechtvaardige vader en de beste leider. "Dat imago liep in het Nixon-tijdperk van de jaren 70 een flinke deuk op", legt Hassler-Forest uit.

De cultuur- en mediawetenschapper legt uit dat het huidige beeld van de 21e eeuw veelal is dat politiek fundamenteel corrupt is en dat degene die dat corrupte spel het beste speelt, degene is die het meest cynisch is.

Obama en Freeman

Naast dat voorgaande presidenten voer zijn voor scenarioschrijvers, werkt dat ook vice versa. Zo beweert Morgan Freeman dat hij, door zijn rol als president Beck in Deep Impact, de baan vrij heeft gemaakt voor Barack Obama om de eerste zwarte president te worden.

Volgens Hassler-Forest gaat het er als verhalenmaker om dat er genoeg herkenbaar is voor de kijker, maar daarnaast ook vernieuwing wordt opgezocht. "Anders werken die dingen die nieuw zijn niet. Dan valt alles in het luchtledige", zegt de wetenschapper. "Je moet altijd nadenken wat herkenbaar is en wat mensen snappen, maar ook wat eraan kan worden toegevoegd. Zoals in Deep Impact men heeft gedacht: laten we eens een keer niet diezelfde grijze witte man als president nemen, maar Morgan Freeman. En dat werkt, want hij heeft wel gezag."

Abdelkader Benali, Spraakmaker en schrijver, ziet de vergelijking tussen Freeman en Obama wel. "Je ziet dat Obama naar hem gekeken heeft. Hij heeft geleerd dat als je presidentieel wil overkomen, je die stiltes moet laten vallen en die stem een octaaf lager moet gebruiken."

Vrouwelijke presidenten

Meryl Streep vertolkte de rol van een, in Hollywood al zeldzame, vrouwelijke president in de film Don't Look Up. Sterk gespeeld, maar ook pijnlijk, legt Hassler-Forest uit. "We komen uit een patriarchale geschiedenis en een patriarchale cultuur. Daardoor koppelen we gezag en autoriteit aan mannelijkheid. Je zie dat die personages die een vrouwelijke president portretteren, al snel als onnozel overkomen."

Mannelijkheid wordt geportretteerd als leiderschap en presidentschap, vrouwelijkheid als grappig doen en emotioneel zijn. Hassler-Forest ziet dit ook in de huidige politieke maatschappij terug. "Als Donald Trump gek doet, vinden mensen het grappig en aantrekkelijk. Maar als Kamala Harris moet lachen of überhaupt al iets zegt of op het podium staat, dan maakt men daar gelijk een grapje van", zegt de wetenschapper. "Ze lachen niet met haar, maar om haar." Volgens Hassler-Foster is dit een van de grootste struikelblokken wanneer er wordt gekeken naar de interactie tussen popcultuur en de politieke maatschappij.

Den Haag

Ook binnen de Nederlandse politiek wordt er vaak gekeken naar de presidentsfiguren in series en films. "Zo keken er velen naar House of Cards en de Zweedse serie Borgen. Dat waren de twee series om na te denken over strategie, deze werden verslonden", zegt Hans Spekman, voormalig Tweede Kamerlid. Al vond Spekman dit ook een nadeel hebben. "Sommige politici vinden dat politiek een spelletje is en dan ga je je verdiepen in strategieroutes. Dan wordt dat het hoofddoel." Spekman was zelf meer fan van de film Watergate. "Die legt bloot hoe politiek kan worden als je niet gewoon idealistisch en eerlijk bent", zegt Spekman.