Razzia Rotterdam: 'De dreiging was enorm'

Op 10 en 11 november 1944 vond de grootste razzia van de Duitsers in Nederland plaats. Ruim 52 duizend mannen werden in Rotterdam opgepakt. Louisa Blok van het Stadsarchief Rotterdam: "De dreiging was enorm."

Op de bewuste dag kwamen 8.000 soldaten de stad binnen gemarcheerd, die folders met een bevel bij zich hadden. Alle mannen tussen de 17 en 40 moesten zich gereedhouden en de vrouwen moesten thuisblijven. De bruggen waren opgehaald, de telefoon afgesloten en straat na straat werd uitgekamd.

'Laarzen komen je straat in'

"In 1944 was de sfeer grimmiger dan in het begin", vertelt Blok. "Mensen werden doodgeschoten als ze op de verkeerde plek stonden. Dan komen die laarzen je straat in en dan zit je onder een luik en dan denk je: wat als ze mij niet vinden, schieten ze mijn vrouw dan dood?"

Aanvankelijk wilden de Duitsers de 'weerbare' mannen in alle grote steden oppakken. "Ze waren als de dood dat ze zich zouden aansluiten bij de geallieerden", geeft Blok als reden voor de razzia." Maar de Duitsers hadden niet genoeg manschappen, en dus begonnen ze bij havenstad Rotterdam – het dichtst bij de geallieerden.

Werk dat niemand durfde te doen

De vader van René Versluis was een van de mannen die werd opgepakt in de razzia. Na zijn dood vond Versluis kaarten, briefjes en zijn vaders dagboek over die tijd. Versluis vertelt dat werd gedacht dat de mannen als dwangarbeiders werden afgevoerd om in fabrieken te werken. "Maar de mannen werden ingezet voor werk dat niemand durfde te doen."

De mannen moesten in Krefeld spoorbanen repareren ten midden van de bombardementen, zónder schuilkelders in de buurt. Als de spoorbanen gemaakt waren, werden ze opnieuw gebombardeerd. "De mannen stonden constant onder druk."

In de eerste berichten die de vader van Versluis verzond, beschreef hij alles rooskleuriger dan de realiteit. "Na een paar weken was de taal aangepast. Hij was geknakt en schreef: we hebben niks en gebrek aan alles."

Jaarlijkse herdenking

Lange tijd was er weinig aandacht voor de razzia in Rotterdam. Burgemeester Aboutaleb zette de herdenking weer op de kaart. "Hij heeft beloofd, zolang er razziaslachtoffers zijn, gaan we door met deze herdenking."

Nóg meer Spraakmakers?

Volg ons op Facebook, Twitter of deel je kennis en ervaring met de redactie via de Spraakmakers Community.