Eerste 'war on terror' was tegen anarchisten

Het anarchisme moest worden bestreden. Dat blijkt uit het proefschrift van historicus Wouter Klem, Uit angst geboren. Transnationale politiesamenwerking tegen de anarchistische samenzwering. Hij is te gast in OVT.

Anarchistisch terrorisme

De golf van geweld begon rond 1890. "Er was politiek geweld er vonden aanslagen plaats. En die aanslagen werden in de media, onder de media en bij de politie gepresenteerd als een grote wereldwijde georganiseerde groep die de sociale orde van de ontwikkelde landen zou vernietigen."

"De meeste aanslagen stelden niet zoveel voor, ze mislukten vaak. Maar er was ook een aanslag in de opera in Barcelona, in 1893, daarbij kwamen 30 mensen om en raakten meer dan 100 mensen gewond. Dit maakte veel los in de wereld."

Framing in de media

"Al dit soort aanslagen, ook de kleine mislukte, stonden op de voorpagina’s van kranten. De massamedia kwamen op. Veel kranten hadden meerdere edities per dag en daarin werd geschreven over 'het centraal anarchistisch comité wat vanuit Londen werd aangestuurd'. De media klopte alles gigantisch op."

"Ook in de Nederlandse kranten wordt er geschreven over een dreiging die ook van buitenaf naar Nederland kon komen, als een virus wat zich over grenzen kan bewegen."

Bestrijding

"De reacties van veel landen waren vaak erg nationalistisch, naar binnen gericht. Wetgeving werd ingevoerd. Anarchisten werden uit het land gezet of moesten vluchten." En paradoxaal genoeg werkte die acties het beeld dat anarchisten internationaal opereerden en zich mobiel verplaatsten door heel Europa, juist in de hand.

Internationale samenwerking tussen verschillende politiediensten kwam op om anarchisme de kop in te drukken. "Er kwamen centrale politiebureaus die direct met elkaar communiceerden. Ze hadden vrijheid om anarchistische bedreiging aan te pakken zonder tussenkomst van diplomatieke belangen."

Alle anarchisten een terrorist?

Een referentie naar 'anarchist' was genoeg om iemand neer te zetten als 'gevaarlijk' of 'gevaarlijk persoon'. Registratie was daarbij belangrijk. "Er ontstonden collecties met foto’s en biografietjes van anarchisten en die werden heel vrijelijk, internationaal gedeeld."

Maar het verschil tussen 'iemand met anarchistische ideeën en gedachtes' en 'iemand die daadwerkelijk met geweld de democratische orde wil verstoren' werd nauwelijks gemaakt. Zoveel lijkt er sindsdien dus niet verandert. Want zo blijkt: "In sommige landen worden politieke oppositiegroepen meteen weggezet als terrorist. Het lijkt mij erg belangrijk om daar een scherp oog op te houden, het onderscheid goed te maken en mensen niet te makkelijk tot terrorist te bombarderen."

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, of volg het programma via Facebook en Twitter.