'De Belgische beeldenstorm is symbolisch: het gaat om iets fundamenteels'

Nadia Nsayi, publicist, schrijver van het boek Dochter van de kolonie, een boek over haar koloniale Congolese achtergrond, vertelt in OVT over de achtergrond van de hedendaagse anti-racistische beeldenstorm.

Een nieuwe beeldenstorm

"Een paar werken geleden werd er in de provincie Antwerpen een beeld van Leopold II met graffiti ondergespoten, later werd het beeld in brand gestoken, en uiteindelijk werd het beeld door de overheid weggehaald", vertelt Nadia Nsayi. Maar niet alleen in de buurt van Antwerpen staan beelden van de vroegere koning overal in heel België zijn beelden van hem te vinden. En ook daar worden de beelden vernield, vernietigd of weggehaald.

"Er is sprake van een zekere beeldenstorm", vertelt de schrijfster. De beeldenstorm is volgens haar niet zo zeer een protest tegen de beelden zelf. "Het is een oproep ongelijkheid aan te pakken. Men richt zich nu symbolisch naar standbeelden, maar het gaat om het fundamenteel willen verbeteren van de geschiedschrijving."

Wie was Leopold II?

"Leopold II wordt gezien als dé man die België een kolonie heeft 'geschonken', hierdoor kon België een diplomatieke en economische grootmacht worden. Maar daarbij staat hij ook symbool voor het schrikbewind in Congo. We kennen de beelden van Congolezen met geamputeerde ledematen. De Congolese bevolking heeft een zeer hoge prijs betaald", vertelt Nsayi.

"Er staat nu een jonge generatie op die zich tegen de beelden van Leopold II keert. Er is al vaker een balletje opgegooid om het gesprek te starten over het koloniale verleden van België, maar nooit werd er echt geluisterd naar de activisten. Nu proberen zij op een gewelddadige manier de beelden weg te halen. Maar eigenlijk gaat het daar niet eens echt om", vertelt Nsayi. "Het is een omroep om het koloniale verleden van België op een betere, volledigere en correctere manier bespreekbaar te maken."

Het koloniale systeem

"Als we ons beseffen wat een koloniaalsysteem is – namelijk een systeem van uitbuiting, bezetting, raciale discriminatie en heel veel onrecht – dan is het voor mij, vanuit een soort menselijkheid, de logische conclusie om excuses aan te bieden. Niet alleen de koning zou excuses moeten aanbieden, de Belgische regering zou ook excuses moeten maken. Ze zouden moeten toegeven dat het kolonialisme een fundamenteel onrechtvaardig systeem is.

Alleen 'sorry' zeggen?

'Sorry zeggen', is volgens Nsayi belangrijk als je als land wilt streven naar herstel en verzoening. "Maar alleen sorry zeggen volstaat niet", vindt ze. Je moet een hele samenleving dekoloniseren: we dragen de erfenis mee in onze straatnamen en in de onderlinge relaties en verhoudingen. "Excuses is een eerste stap om te werken naar een meer correcte manier van samenleven."

De Minister van Samenleving, Bart Somers, heeft een groep opgericht om na te laten denken over de toekomst van de koloniale monumenten. Volgens Nsayi is er nu een oververtegenwoordiging van standbeelden van witte oude mannen. "Een deel van die beelden mag best blijven, maar er moeten ook 'tegenbeelden' verschijnen; straatnamen mogen gewijzigd worden en kunstenaars zouden uitgenodigd moeten worden om de huidige beelden van een nieuwe context te voorzien."

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.