Radicalisering toen en nu: wat we kunnen leren van een 'zeventienjarige rukker'

Heiligschennis

Een naamloze, door masturbatie geobsedeerde puber zoekt zijn toevlucht bij een extreemrechtse club en radicaliseert in de roman Seventeen. Bij de publicatie van het boek in 1961 ontstaat er grote ophef in Japan. Het probleem is de combinatie van een radicaliserende jongen en zijn seksueel gedrag, vertelt Japanoloog Luk van Haute in OVT.

''De radicalisering en het seksueel gedrag van de jongen komen samen in zijn orgasmes, hij komt klaar en ziet visioenen van een schitterende, goddelijke Keizer.'' Dat valt niet in goede aarde bij rechtsextremisten en traditionelen in het naoorlogse Japan, legt Van Haute uit. ''Dat was niet alleen majesteitsschennis, maar ook heiligschennis.''

Radicalisering

Wat de roman zo tijdloos maakt? ''Oë maakt zijn hoofdpersoon niet belachelijk. Integendeel, hij probeert met veel empathie te beschrijven hoe het radicaliseringsproces verloopt.'' De tegenstellingen van jongeren die moeten leven in een wereld waar ze eigenlijk niet in willen, zijn nu ook zichtbaar volgens Van Haute. ''De gefrustreerde puber in het boek weet niet wat hij wil in zijn leven. Thuis voelt hij zich niet begrepen en op school haalt hij slechte prestaties. Uiteindelijk wordt hij vatbaar voor extreme retoriek. Dat is natuurlijk van alle tijden en alle plaatsen.''

Op 26 oktober jl. presenteerde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid een dreigingsanalyse over honderden tieners in Nederland die radicaliseren richting extreemrechts. Volgens Van Haute kunnen we veel lessen trekken over het radicaliseringsproces van de hoofdpersoon in het boek Seventeen, en dat vergelijken met de gefrustreerde jongeren van nu.