Rondleiding door Den Haag: 'Mensen van kleur altijd al aanwezig in Nederland'

"Goeiemorgen allemaal. Van harte welkom hier bij mijn rondleiding", zegt Shahaila Winklaar. Ze is museum-educator, beeldend kunstenaar, jurist. En dus onze gids door Den Haag. Zij gaat laten zien waar je de sporen van het slavernijverleden terug kan vinden in de stad.

"We gaan beginnen in het hart van onze democratie, onze rechtsstaat: het Binnenhof." Winklaar begint op deze plek omdat ze wil benadrukken: hier werden de wetten gemaakt die de slavernij mogelijk maakten.

Verboden

"Als jurist vind ik het belangrijk om ieder geval te vertellen dat juridisch gezien slavernij niet bestond." In Nederland zelf was de slavernij namelijk verboden, maar in de overzeese gebieden natuurlijk niet.

Er komen hele drommen schoolklassen voorbij. Zouden zij hier ook wat over leren? Peggy Wijntuin, die ook meeloopt, reageert. "Ik hoop van harte dat ze dit meekrijgen. Ik kom zelf ook op scholen en dan is deze geschiedenis nog altijd beperkt tot hooguit een bladzij."

Urgentie

Wijntuin is de initiatiefnemer van het slavernijmonument in Rotterdam, dat 10 jaar geleden tot stand kwam. In die tijd merkte ze dat haar stadsgenoten haast niets wisten over het slavernijverleden van de stad. Daarom kwam er een onderzoek naar precies dat verleden en dát onderzoek heeft veel navolging gekregen. Als Wijntuin er niet was geweest, had Den Haag nu ook haar eigen rol in het slavernijverleden niet onderzocht. "Wat je ziet is dat er steeds meer besef komt over het belang en de urgentie hiervan."

Bijvoorbeeld bij Robert Bosch, lid van de Spraakmakers Community en deelnemer aan de rondleiding. Hij wilde graag eens zien wat je in zijn stad terugziet van de slavernij – iets waar hij nooit zo op gelet had.

Geen wit land

Cultuurhistoricus Nancy Jouwe, die ook met ons meeloopt, vertelt dat in Amsterdam ook veel sporen van het slavernijverleden terug te vinden zijn. "En ik denk dat dat ook belangrijk is: om te benoemen dat Nederland geen wit land was of is. Dat mensen van kleur niet pas na WOII kwamen, maar eigenlijk altijd al aanwezig zijn geweest in Nederland."

Dat is ook de reden dat Winklaar de rondleiding organiseert. "Ik moet zeggen dat die sporen van zwarte aanwezigheid in alle steden voor mij een grote opluchting zijn. Dat ik niet meer hoef te verdedigen. Dat ik een bestaansrecht heb."

Luister hieronder naar de andere afleveringen van de reportage.

Op 20 november wordt het wetenschappelijk onderzoek Het koloniale en slavernijverleden van Hofstad Den Haag gepresenteerd. Het boek onder redactie van Esther Captain, Gert Oostindie en Valika Smeulders wordt die middag aangeboden aan burgemeester Jan van Zanen.