Dit zijn de films van Shell

OVT dook in de geschiedenis en onderzocht Shell’s documentairetraditie, en hieronder kun je lezen welke films ze allemaal gemaakt heeft. In de uitzending vertelt Laurie van der Burg, onderzoeker bij Milieudefensie, hierover.

Reis zonder CO2 uitstoot!

Shell heeft weer een nieuw project gelanceerd: The Great Travel Hack. Een online serie waarin twee teams – een Engelse en een Nederlandse - van Londen naar Istanboel moeten reizen met zo min mogelijk CO2-uitstoot. De serie wordt gepresenteerd door onder andere Katja Schuurman.

Nu kun je denken wat is daar mis mee; dat is toch leuk? Katja moet ook eten! Maar de documentairefilms en video’s zetten Shell neer als een bedrijf dat zich daadwerkelijk inzet voor milieu-, vervuilings-, en klimaatproblematiek. En dat is niet terug te vinden in het beleid van de oliegigant.

Een lange traditie in documentairefilm

Al in 1924 maakte de Bataafsche Petroleum Film een film over de positieve invloed van Shell in Nederlands-Indië. Deze film duurde oorspronkelijk drie uur, maar er is minder dan de helft van overgebleven. Hoewel Shell positieve dingen in Indonesië bewerkstelligde (infrastructuur, bijvoorbeeld), had het werk van Shell ook vele negatieve gevolgen. De arme vissers zie je niet in de documentaire terug.

Ook de Nederlandse documentairemaker Bert Haanstra maakte in 1955 een film voor Shell: Strijd zonder einde. In deze film positioneert Shell zich voor het eerst nadrukkelijk als een maatschappelijk verantwoord bedrijf. De film gaat over de strijd van de mens tegen de insectenwereld. The Rival World -zo heet de film in het Engels- werd in 27 talen uitgebracht en ontving allemaal filmprijzen.

Milieuvervuiling en klimaatverandering

Shell maakte ook films over milieu- en klimaatproblematiek; lucht en watervervuiling. Een van die films gaat over de problematiek rondom riviervervuiling. Deze documentaire heet River must Live en werd gemaakt in 1966. Een ander heet Air is for Breathing, deze documentaire kwam uit in 1972 en gaat over luchtvervuiling.

Het meest opvallend is een andere film van Shell: Climate of Concern. Deze documentaire kwam uit in 1991 en in de film wordt gewaarschuwd voor de gevaren van klimaatverandering. De hoogtepunten van deze film werden door Jelmer Mommers van De Correspondent op een rijtje gezet.

Onverenigbaar: beeld en beleid

Waar het soms nog wel verenigbaar leek -de projecten van Shell die vooruitgang brachten, de documentaires daarover, en hun daadwerkelijke beleid- is het nu bijna onmogelijk om PR en de werkelijkheid met elkaar te rijmen.

Met de nieuwe serie van Shell - waarin een lage CO₂-uitstoot belangrijk is – creëren ze als het ware een 'parallel universum'. Want het beleid van Shell en de strijd tegen klimaatverandering zijn onverenigbaar.

Laurie van der Burg, onderzoeker bij Milieudefensie, kan daarom de nieuwe serie The Great Travel Hack, maar op één manier interpreteren. Ze vertelt: "Ik zie dit als greenwashing. Ook zie ik dat Shell graag hiermee aan het publiek wil laten zien dat ze meebewegen, dat ze het klimaatakkoord ondersteunen. Ze willen graag publieke steun terugwinnen."

"En in plaats van dat ze dat doen door een project waarin duurzaam reizen echt wordt gepromoot, bijvoorbeeld reizen met de trein, zetten ze influencers in, die met dure, elektrische auto’s reizen."

Meer OVT?

OVT is een historisch radioprogramma met actueel nieuws over geschiedenis, columns en documentaires. OVT wordt wekelijks uitgezonden op zondagochtend van 10.00 tot 12.00 uur. Volg OVT op Facebook en Twitter.