Woont burgemeester Femke Halsema in een schuldig huis gebouwd van slavenhandel?

Femke Halsema woont er, Eberhard van der Laan en Job Cohen woonden er. Herengracht 502 is een statig pand aan de Amsterdamse grachtengordel, vlakbij de zogenoemde Gouden Bocht. Een plaquette voor het pand meldt dat Paulus Godin, de bouwer van dat huis, een slavenhandelaar was, vertelt historicus Leo Balai. Zijn onderzoek naar de pijnlijke historie van het pand resulteert in het boek Herengracht 502. Slavenhandel, geweld en hebzucht 1672-1927, waarin Balai beschrijft wie de bewoners waren en wat hun relatie was met de slavernij.

Verrassende bewoners

De zoektocht naar de vroegere bewoners levert verrassende informatie op, vertelt de historicus: ''Vooral in de manier waarop ze met met slavernij omgingen.'' De familie Gülcher (huiseigenaar tussen 1804 - 1830) is daar een exemplarisch voorbeeld van. ''De vader was geen slavenhandelaar, maar zijn zoon trouwde met een vrouw die vier slavenplantages in Suriname had. Na haar overlijden kwam het hele bezit in de handen van de familie Gülcher. Door de jaren heen bleef de familie een rol spelen in Suriname, ook na de afschaffing van de slavernij.''

Een ander verassende bewoner is voormalig minister Jacob Theodor Cremer, die in het biografisch woordenboek omschreven wordt als een geslaagde Indische planter. Maar volgens Balai deugt Cremer niet. ''Hij heeft in Indië gezeten en daar van alles meegemaakt; de manier waarop mensen werden mishandeld en soms zelf vermoord. Bij zijn terugkomst in Nederland werd hij minister en bleef de Indische zaak verdedigen. Terwijl hij wist hoe slecht er met mensen werd omgegaan.''

Ook C. J. K. van Aalst, de laatste bewoner van het pand, moet het ontgelden in het boek van Balai. Van Aalst gaf het huis cadeau aan de gemeente Amsterdam, maar zijn ware motief voor het geschenk blijft voor Balai een raadsel. ''De toenmalige burgemeester, Willem de Vlught, woonde geen enkele vergadering over de overdracht van het pand bij.'' Een van de argumenten voor de gift is ''een gesjoemel met de bouw'' van De Bazel, voormalig hoofdkantoor van de Nederlandsche Handel-Maatschappij, waar Van Aalst destijds directeur van was. De bouwhoogte van De Bazel zou overschreden zijn en als goedmaker zou het Herenhuis aan de gemeente geschonken zijn, legt Balai uit.

Advies aan Halsema

Na zijn onderzoek staat voor Balai vast dat Herengracht 502 een schuldig huis is. ''Er kleeft een vervelende historie aan dit huis, tot aan de overdracht.'' Zijn advies aan Burgemeester Femke Halsema: ''Maak het plaquette voor het pand groter in vier verschillende talen'', zodat iedereen kan lezen over de pijnlijke historie van het pand.