Zo gevaarlijk was het om de DDR te ontvluchten

In NOS Met het Oog op Morgen bespreken we de film Ballon. Die gaat over een waargebeurde spectaculaire vluchtpoging van Oost-Duitsers richting West-Duitsland. In 1979 proberen twee gezinnen om met een zelfgemaakte luchtballon door de lucht de vrijheid tegemoet te vliegen.

Het eerste probleem bij deze vluchtpoging waren de grenzen, die zeer goed bewaakt werden volgens Jacco Pekelder. Hij is Duitsland-deskundige van de Universiteit Utrecht. "In de jaren zeventig had je grote veiligheidsstroken van wel tien kilometer diep die nauwelijks te betreden waren. Aan het einde was een doodszone waar machinegeweren werden gebruikt. Op sommige plaatsen stonden ook automatische geweren."

Abnormaal

De grens kostte aan de Duitse grens aan zo'n 370 mensen het leven en in Berlijn aan nog eens 126 mensen. "Als je gepakt werd, kon je vijf jaar gevangenisstraf krijgen. Je mocht de DDR niet op eigen houtje verlaten. Dat maakt die grens ook zo abnormaal. Dat zie je bijna nergens ter wereld, dat je je land niet uit mag."

In de tijd dat de DDR bestond, tussen 1949 tot 1990, probeerden sommige mensen op creatieve manieren te vluchten. Bijvoorbeeld met een ballon, in de film. "Maar iemand heeft het ook ooit geprobeerd met een helikopter. En in Berlijn werd wel eens met vrachtwagens op de muur ingereden. Dat kon in de begintijd nog, toen was het een gemetselde constructie."

En hielp vluchten voor een beter leven? "Op de vraag zou je het nog eens doen, zeggen de families in de film van wel. Gek genoeg is de hoofdpersoon van de film na een jaar of vijf weer teruggegaan toen de muur al weg was, dus de Heimat trok toch wel blijkbaar."