'Het Parthenon is eigenlijk het Parthenon niet'

Het is schoppen tegen een heilig huisje, onderzoeken of de tempel wel de juiste naam draagt. Maar Van Rookhuijzen deed het toch. "Ik was met ander onderzoek bezig en dacht: waarom heet dit het Parthenon?" Rondom de tempels en de naamgeving bleken onopgeloste mysteries te bestaan. "Toen dacht ik, ik wil dit anders zien."

Eeuwenoude naam

Het Parthenon kreeg deze naam in de zevende eeuw, toen westerse wetenschappers de Akropolis weer op konden. Zij gaven de grote tempel de naam Parthenon en dat is altijd overgenomen.

Vanaf de 19e eeuw werden inscripties gevonden waarin namen en voorwerpen werden benoemd. "Die zijn wel bestudeerd, maar niet zo grondig als nu." Twee jaar lang bestudeerde Van Rookhuijzen de inscripties, literatuur en archeologisch materiaal om tot zijn ontdekking over de naam te komen.

Schatten in een achterkamer?

De grote tempel, nu het Parthenon geheten, bestaat uit twee kamers. De grote kamer bevatte een gouden beeld van Athena en in de kleine kamer werden schatten voor Athena gevonden. Daardoor werd de kleine kamer als maagdenhuis bestempeld en kreeg het gehele gebouw de naam Parthenon.

Maar waarom werden deze schatten weggestopt in een achterkamer? Volgens Rookhuijzen is de kleine kamer niet het maagdenhuis, maar de ruimte waarin het zilver van de staat lag opgeslagen. "Het is logischer om dat in de kleine achterkamer te situeren."

Eurekamoment

Als de kleine kamer de staatskas was, waar is dan het Parthenon? In Akropolis staat nóg een tempel, het Erechtheion. Dit is een kleinere tempel waarvan het dak wordt gedragen door maagdenbeelden. Daar stond een olijfhoutenbeeld van Athena dat uit de hemel zou zijn gevallen. "Een veel heiligere plek."

In zijn onderzoek naar zijn hypothese, dat het Erechtheion eigenlijk het Parthenon is, stuitte Van Rookhuijzen op een bron uit de tweede eeuw na Christus. Daaruit volgde zijn Eurekamoment. "In de bron staat dat er bijzondere schatten van Athena liggen. Een Perzisch gouden zwaard, een gouden borstpantser en een klapstoel van Daedelos in het Erechtheion lagen."

In de inscripties uit de Griekse oudheid staan deze voorwerpen ook bij elkaar genoemd, maar "daar staat bij: dat ligt in het Parthenon". Dat bevestigde de hypothese van Van Rookhuijzen.

Wisseling van namen?

Zijn ontdekking leidt niet direct tot een herbenoeming van de tempels – dat ligt in handen van de Grieken. Wel is zijn onderzoek gepubliceerd in een toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift en in de Nederlands National Geographic.

Uit Noord-Amerika en Europa krijgt Van Rookhuijzen al reactie, maar hij is best gespannen voor de reacties uit Griekenland. "Het komt niet zo vaak voor dat je zo'n paradigmawisseling voorstelt." Het artikel is opgestuurd ter kennisneming. "Het is aan hen om te zeggen of ze het er mee eens zijn. Als dat niet zo is, dan wil ik graag de dialoog opzoeken."