Geschiedenis
KRO-NCRV

Hoe is ons alfabet ontstaan?

foto: ANPfoto: ANP
  1. Nieuwschevron right
  2. Hoe is ons alfabet ontstaan?

Het alfabet, een rijtje van 26 letters dat we van jongs af aan leren, beginnend met A en eindigend op Z. Maar wie heeft de volgorde van deze letters bepaald? Of staan deze letters maar gewoon lukraak en toevallig achter elkaar? Fieneke Jochemsen van de Taaldienst van Onze Taal legt het uit bij De Taalstaat.

TS Fieneke Jochemsen

"Hoe het exact ontstaan is, is onduidelijk", zegt Jochemsen. "Wel zijn er sterke vermoedens." De taalexpert legt uit dat het mogelijk ontstaan is door de manier waarop men het alfabet aan elkaar probeerde uit te leggen.

Alef

"Degene die het bedacht heeft, dacht mogelijk: zo is het handig om die 26 letters te onthouden." Daarvoor gaan we een paar eeuwen terug in de tijd en kijken we naar het Midden-Oosten. Daar woonde een volk dat de Feniciërs heette. Zij ontwikkelden de voorloper van ons huidige alfabet. Dat waren niet alleen letters met klanken, maar die letters hadden ook een naam. Startend met Alef, Bet en Gimel. "Alef is een rund. Die letter, lijkend op onze letter A, heette niet zomaar zo, maar had ook de vorm van een koeienkop."

foto: De Taalfluisteraar

Griekse volgorde

Wat de betekenis met de volgorde te maken heeft? A, B, C, enzovoort is niet de meest logische volgorde, alle klinkers en medeklinkers staan door elkaar. "Het onthouden in deze volgorde, op basis van een verhaal, lied of gedicht, was hoogstwaarschijnlijk om de grote hoeveelheid aan verschillende letters makkelijk te onthouden.

De Feniciërs hadden maar 22 letters. Hun alfabet ging tot en met de T. "Elk volk dat dat alfabet overnam, paste het aan naar hun eigen taal door wat letters weg te halen of te verplaatsen", zegt Jochemsen. Wij deden dat zelf niet, maar de Grieken en de Romeinen hebben dat voor ons gedaan. Zij voegden zelf nog X, Y en Z toe. Daarom staan ze achteraan in de reeks. "Als nakomertjes. Wij namen dat klakkeloos over."

"Nu weten we een klein beetje waar die volgorde vandaan komt", zegt de taalexpert.

De Taalstaat (KRO-NCRV)

Frits Spits presenteert iedere zaterdag tussen 11:00 en 13:00 uur De Taalstaat op NPO Radio 1. Een vrolijk en informatief programma over, je verwacht het niet, de Nederlandse taal. Frits Spits interviewt bekende schrijvers, dichters en muzikanten, ingewikkelde taalkwesties worden beantwoord en 'vergeten' woorden worden verzameld. Volg De Taalstaat op Facebook en Bluesky.

Ster advertentie
Ster advertentie