De grootste massamoordenaar ooit: de mug
- Nieuws
- De grootste massamoordenaar ooit: de mug
Het is de grootste massamoordenaar op aarde, het dodelijkste stukje fauna dat we kennen. Als je dat leest, denk je vast meteen aan... de mug! Toch? Timothy Winegard schreef erover in het boek Mosquito: hoe de mug de loop van onze geschiedenis bepaalde. Muggenexpert Bart Knols bespreekt het boek bij OVT:
De mug en de mensheid
De mug is in de Nederlandse zomer een irritante plaag. Maar dat de mug enorme invloed op de geschiedenis van de mens heeft gehad, bedenk je je waarschijnlijk niet, als je 's nachts weer eens zoekt naar de vervelende zoemer in je slaapkamer. In het boek Mosquito lees je hoe legers het zwaar te verduren hebben gehad door de mug, en hoe belangrijke veldslagen door de mug zijn gewonnen of verloren. De mug heeft niet alleen onbedoelde invloed in de geschiedenis, maar is ook politiek en tactisch ingezet, leest Knols in Mosquito.
De mug: een motief voor Japan
Eén van deze voorbeelden in Mosquito gaat over het begin van de Tweede Wereldoorlog, toen Japan Indonesië bezette. Een belangrijke reden hiervoor was de toegang tot kinine, het eerste geneesmiddel tegen malaria. Nederlanders waren namelijk meesters in het telen van kininebomen en negentig procent van de kinineproductie was op Java.
Japan wist dat na de aanval op Pearl Harbor, de Amerikanen zouden toeslaan op de Stille Oceaan, een gebied waar heel veel malaria is. De Amerikanen zouden enorm ten prooi vallen aan malaria, maar minder toegang hebben tot kinine, omdat Japan daarvan de productie in handen had. Er zijn schattingen dat bij de slag om het eiland Guadalcanal in de Stille Oceaan zestig procent van de soldaten niet goed kon vechten vanwege ziekte. Er vielen meer slachtoffers door de mug dan door kogels aan de frontlinies.
De mug als biologisch wapen
Een ander voorbeeld waar de mug een grote rol speelt is wanneer het ingezet wordt als een soort biologisch wapen. Een vroeg voorbeeld daarvan zie je in Nederland, in ons eigen Walcheren. In 1809 lag namelijk een vloot van Napoleon in Vlissingen. Hij wilde naar Engeland. Maar de Engelsen wachtten daar niet op, die kwamen met 30.000 soldaten aan land in Walcheren en zetten daar een kampement op. Napoleon wist niet van malaria, maar hij wist wel dat met stilstaand water mensen ziek konden worden en koorts konden krijgen. Dus Napoleon heeft zei: "Breek de dijken door en strooi koorts over hen heen". En de Engelsen kregen toen ook koorts. Dat leidde tot de grootste nederlaag van de Engelsen ooit.
Gebrek aan een entomoloog
Knols moet wel een paar kanttekeningen bij Mosquito plaatsen: want hij merkt goed dat er geen entomoloog (een insectenexpert) heeft meegelezen. Winegard maakt een paar missers in zijn boek als hij schrijft over de manier waarop muggen bestreden worden. Ook vind hij sommige aannames over de hele vroege geschiedenis vergezocht, omdat hij zich afvraagt of malaria altijd zo’n impact heeft gehad. Maar hij eindigt met een positieve noot: "In het algemeen is het een mooie mix van geschiedenis en een nieuw perspectief over de impact van dit kleine beestje".
Gerelateerd
