Mafuka: de ooit wereldberoemde mensaap
- Nieuws
- Mafuka: de ooit wereldberoemde mensaap
Als je een basisschoolklas vraagt wat ze later wil worden, kun je ervan uitgaan dat zeker één kind zegt in de dierentuin te willen werken. Job van Tol is het gelukt, hij is al dertien jaar dierverzorger bij Artis. Wat maakt het werk van een dierverzorger zo bijzonder?
Video niet beschikbaar
De oppasser
Job van Tol is van kleins af aan gefascineerd door de vele mensen en dieren die voor zijn tijd Artis bevolkten. Met die nieuwsgierigheid dook hij in de archieven van de dierentuin, op zoek naar bijzondere verhalen. In zijn nieuwe boek De oppasser beschrijft hij het verleden en de toekomst van de Artis-bewoner.
''Dat leert ons over de geschiedenis van de dierentuin, maar ook over de manier waarop wij naar dieren kijken.'' Een van de oppassers die een prachtig verhaal met zich meedraagt, is Wilhelmus Hendricus Houtman. Een prachtige man in de ogen van Job van Tol: ''Zo mooi dat ik hem gekozen heb als omslag van mijn boek.''
Houtman heeft vijftig jaar lang apen verzorgd in Artis, vertelt Van Tol. ''De aap op zijn schouder is Mafuka. Honderd jaar geleden was Mafuka wereldberoemd in Amsterdam. Mensen kwamen speciaal naar Artis om Mafuka te bekijken. Ook voor Houtman was Mafuka belangrijk, hij had er een bijzondere band mee. Als je in die tijd het apenhuis zou inlopen en de keuken opendoen, dan kwam je Houtman tegen met naast hem Mafuka. Die zat niet in het dierenverblijf, maar hielp zijn oppasser met het zwabberen van de vloer en het klaarmaken van eten. Als Houtman honger kreeg, stuurde hij Mafuka naar buiten om zelfstandig eten op te halen van Mevrouw Houtman, die buiten het hek van de dierentuin stond te wachten.''
Bonobo
Lange tijd werd Mafuka gezien als een chimpansee, pas veel later kwam men erachter dat het niet zo bleek te zijn. ''Mafuka bleek in alles anders te zijn. Chimpansees zijn macho, stoer en worden in het algemeen gevaarlijk naarmate hun leeftijd toeneemt. Maar Mafuka was empatisch, zachtaardig en ook in mate kleiner.'' Dat was iemand opgevallen: Anton Frederik Johan Portielje, die ook wel Mister Artis werd genoemd.
''Portielje had de opdracht gekregen om zoveel mogelijk data en gedragingen te verzamelen om meer meer van dieren te weten te komen. Toen hij door zijn data heenging, merkte hij dat er iets niet kopte met alle andere chimpansees. In 1916 vermoedde Portielje dat Mafuka geen chimpansee zou zijn, maar wellicht een ander soort. Het zou nog elf jaar duren voordat in Congolese bossen de bonobo ontdekt zou worden. Mafuka is de allereerste beschreven bonobo ter wereld.''
