Hoe deze tolk de genocide in Srebrenica overleefde

Zo'n achtduizend andere moslimvluchtelingen, voornamelijk jongens en mannen, trof hetzelfde lot. Nuhanović schreef een boek over Srebrenica, en de jaren die eraan vooraf gingen, die op 23 juni in het Nederlands verscheen: De tolk van Srebrenica.

Schrijver Frank Westerman en Srebrenica-overlevende Alma Mustafic, die haar vader verloor in Srebrenica, vertelden in OVT over Hasan Nuhanović en de gebeurtenissen in Srebrenica.

Wat aan de genocide vooraf ging

"Ik wilde per se dat dit boek in het Nederlands uitgegeven zou worden. Als mensen zich al herinneren wat zich heeft afgespeeld, dan begint dat geheugen vaak op 11 juli 1995. Maar wat ging daaraan vooraf?", legt Frank Westerman uit.

"Wat Hasan heeft opgetekend is een menselijk verhaal, een familieverhaal. Hoe het is als er oorlog uitbreekt. Het gaat ook allemaal heel snel. Het ene moment is hij nog bezig met z’n tentamens halen als student elektrotechniek en het andere loopt hij met zijn familie door de bossen om te vluchten. En dan duurt het nog jaren voordat ze de 'veilige' plek Srebrenica bereiken."

Gele kaart

"Hij leert zichzelf Engels uit een woordenboek en op basis daarvan wordt hij opeens tolk", vertelt Frank Westerman. "Hij krijgt een gele kaart, een yellow card. En dat is eigenlijk een levensverzekering. Hij overleeft als man, in die leeftijdscategorie, de genocide."

"Wat belangrijk om te beseffen is dat Srebrenica geen incident is, maar een eindstation", zegt Alma Mustafic. "We zaten daar de hele dag naar de radio te luisteren en elke keer dachten we; nu gaat er wat gebeuren, nu zijn we veilig. Maar op een gegeven moment heb je gewoon de hoop opgegeven. Ik noem het een soort openluchtconcentratiekamp. Je moest zien te overleven van de ene op andere dag."

Het verhaal moet verteld worden

"Hasan heeft de afgelopen 25 jaar bijna niks anders gedaan dan hiermee bezig zijn. Het verhaal moet vertelt. Het is een van de meest hartverscheurende boeken die ik ooit heb gelezen", zegt Frank Westerman. Ook Alma Mustafic kent Hasan goed vanwege betrokkenheid van beide in de rechtszaak tegen de Nederlandse staat. "Ik vind hem ook een heel grappige man", vertelt Alma.

"Hij heeft een heel droog gevoel voor humor, en hij heeft ook grappige dingen in het boek weten te verwerken. Hij weet hoe mensen lezen. Het is een heel zwaar onderwerp, maar door zijn manier van vertellen lees je er makkelijk doorheen. En je begrijpt daarna veel beter hoe het zover heeft kunnen komen."

Meer weten over de genocide in Srebrenica, de ervaringen van Alma Mustafic als overlevende van Srebrenica, en het boek van Hasan Nuhanović? Luister dan het gesprek terug.

Meer weten over de laatste dagen van Srebrenica? OVT sprak de makers van de podcast De val van Srebrenica Misha Melita en Marjolein Koster:

Meer over Srebrenica lees je in deze collectie van NPO Focus.

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.