Hoe Nederlands Montessori-onderwijs ook in China een succes werd

Michal Citroen onderzocht de unieke positie van Nederland in het Montessori-universum en maakte er een tweeluik over:

Maria Montessori

In 1870 wordt Maria Montessori geboren in Italië. Ze ontwikkelt zich tot een van de eerste vrouwelijke artsen van Italië en wordt wereldwijd geprezen om haar pedagogische methode. Marjan Schwegman, de biograaf van Montessori, legt uit waar haar idee vandaan kwam.

"Door te experimenteren met wat toen nog 'achterlijke kinderen' werden genoemd, ontdekte ze dat die kinderen veel meer konden leren dan men in die tijd aannam. Dat ging het best aan de hand van materiaal dat de zintuigen stimuleerde. Daar zijn eigenlijk haar experimenten begonnen, die ze heeft doorgezet met 'normale kinderen'."

Observeren

Observeren vormt volgens Montessori de sleutel tot goed onderwijs. Els Mattijssen, pedagoog en Montessori-opleider, haalt een tekenende kreet van Montessori aan: er zijn net zoveel beginpunten als kinderen. "Wat dat wil zeggen? Je weet pas wat je moet doen en wat je wilt bereiken als je eerst naar kinderen hebt gekeken."

China-correspondent Garrie van Pinxteren bezocht een Montessorischool in China. Beeld: Garrie van Pinxteren.

Emancipatorisch onderwijs

Waarin Montessori-onderwijs zich onderscheidt, is waar het eigenaarschap van leren ligt. Bij regulier onderwijs bepaalt de leraar wat er wordt gedaan en hoe dit getoetst wordt. Op Montessorischolen kiest de leerling zelf wat hij of zij gaat doen, en hoe hij aan de leerkracht kan bewijzen dat hij het kan. Emancipatorisch onderwijs, zou Mattijssen het noemen. Dat was heel anders dan het reguliere onderwijs in die tijd.

Epicentrum

Nederland heeft een rijke Montessori-traditie, vertelt Chris Willemsen, verkoper van Montessori-materialen. Door dictatoriale bewinden in Italië en Spanje kwam Maria Montessori in Nederland terecht. Daarmee vestigde ook de AMI, de Association Montessori Internationale, zich in Nederland. De AMI heeft als doel het zo breed mogelijk propageren van het gedachtegoed van Maria Montessori.

Omdat het onderwijs zo zintuigelijk is, kan het door alle talen en culturen heen werken, meent Willemsen. Garrie van Pinxteren, China-correspondent, ziet in Azië dezelfde materialen gebruikt worden als in Nederland.

De bellen die de leerlingen als lesmateriaal gebruiken. Beeld: Garrie van Pinxteren.

De wereld over

Want inmiddels is het Montessori-onderwijs overal. Van oudsher is het groot in de Verenigde Staten en India, maar ook in Zuid-Amerika, voormalig Oostbloklanden en China is het groeiende. Van Pinxteren merkt dat dit in China een moeizaam proces is. "Het grote probleem met Montessori-onderwijs hier is dat er een zeer gereguleerd curriculum is voor de basis- en middelbare school. Kinderen moeten hele moeilijke en strakke examens doen om een stapje hoger te komen."

"Dat past niet helemaal bij hoe Montessori werkt. Het is dus moeilijk voor een Montessorischool om alle toestemmingen te krijgen. Vandaar dat het onderwijs voornamelijk gericht is op kinderen van drie tot zes jaar en er nauwelijks een vervolg voor is."

Een Montessori-leerling aan het rekenen. Beeld: Garrie van Pinxteren.

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.