Trollen vs. nazi's: zo klonk nepnieuws tijdens de Tweede Wereldoorlog

Nepnieuws

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er zowel sprake van witte propaganda als zwarte propaganda, vertelt historicus Ivo van de Wijdeven in OVT. ''Witte propaganda was de BBC, die het nieuws voor de Duitsers vanuit een Brits oogpunt vertelde. Zwarte propaganda stond voor de zenders die in het geheim uitzonden en zich juist voordeden als Duitse zenders.'' Het doel van zwarte propaganda was het zaaien van verdeeldheid onder het Duitse volk, legt Wijdeven uit. ''Hitler was er trots op dat het Duitse volk een eenheid was. Dat probeerden de Britten met nepnieuws uit elkaar te spelen.''

Dit zwarte propagandamiddel moest een demoraliserend effect hebben, vervolgt Wijdeven. Het idee ontstond in een tijd waarin het er niet best uitzag voor Engeland. ''De Britten waren ternauwernood geëvacueerd uit Duinkerke en stonden met de rug tegen de muur.'' De Britse journalist Sefton Delmor zorgde ervoor dat de nepzender van de grond kwam. ''Hij was een journalist die jarenlang in Duitsland had gewerkt. Tevens was hij de eerste Britse journalist geweest die Hitler had geïnterviewd.''

'Het leek echt'

Met deze drie stappen wist Delmor met succes nepnieuws te verspreiden onder de Duitsers: ''Het eerste was grotendeels de waarheid vertellen. De zender had dezelfde nieuwsberichten als de Duitse zenders. Je kreeg hetzelfde te horen als in de rest van Duitsland, maar er werd af en toe wat bijgedraaid. Het tweede was authenticiteit, Delmor zorgde ervoor dat het Duits klonk. De reportages werden door journalisten met een Zuids-Duitse accent gedaan, zodat het allemaal echt leek. Het derde was het laten horen van Duits geluid. Daar werd op voortgeborduurd met andere invalshoeken.''

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter.