Tips voor een geslaagd leven? 'Laat anderen je het voorschrijven'
- Nieuws
- Tips voor een geslaagd leven? 'Laat anderen je het voorschrijven'
Ze worden geliefd, geminacht en gevreten: zelfhulpboeken. Laura Stek maakte een radiodocumentaire over de geschiedenis van zelfhulpboeken, die ons een succesvol en gelukkig leven voorschrijven. Waarom zijn zelfhulpboeken zo populair en wat zegt dat over de tijdsgeest?
vpro ovt 131220 zelfhulp
Een verlicht leven
Bestsellerlijsten stromen de laatste jaren vol met titels als The 4-Hour Workweek (Timothy Ferris) en The Gifts of Imperfection (Brené Brown). Maar ook het lievelingsboek van Donald Trump, The Power of Positive Thinking van predikant Norman Vincent Peale uit 1952 wordt nog gelezen. Kennelijk laten we ons graag voorschrijven hoe we een betere versie van onszelf worden, met meer geld en minder zorgen.
Cabaretier Kasper van der Laan (relatie met zelfhulpboeken: haat/liefde) kan het weten. Hij verbande z’n honderden exemplaren onlangs naar zolder, klaar voor een verlicht leven in de praktijk in plaats van in theorie: ''Ik probeer bevestiging uit zelfhulpboeken te halen. Maar die afhankelijkheid vind ik ook irritant. Nu probeer ik het zonder te doen.'' In zijn voorstelling De weg naar Succesgeluk geeft hij nu zelf tips voor een geslaagd en succesvol leven.
Spiegel van de tijd
Historicus Maarten van den Heuvel werkt aan een boek over zelfhulpliteratuur als spiegel van de veranderende tijdgeest. ''We denken dat die boodschappen tijdloos zijn, maar ze veranderen constant.'' Zo vond The Secret van Rhonda Rhymes uit 2006, met de boodschap dat je alles kunt krijgen als je er maar hard genoeg in gelooft, een miljoenenpubliek: het idee paste in een tijd van economische welvaart en mogelijkheden. Van den Heuvel: ''Maar na de kredietcrisis van 2008 werd die boodschap veel minder populair. Nu ligt de nadruk juist op het omarmen van je imperfecties.''
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Self Help
Het genre ontleent zijn titel aan een boek uit 1859: Self Help, van de vrolijk klinkende Samuel Smiles. Het kwam uit in hetzelfde jaar en bij dezelfde uitgever als On the origin of species van Charles Darwin, maar het was Self Help dat de grote massa bereikte.
Smiles had de voor die tijd progressieve opvatting dat de armen even waardig waren als de welgestelden, als ze maar hard genoeg aan zichzelf werkten. Het boek werd ook wel ''de bijbel van het mid-Victoriaanse liberalisme'' genoemd.
Zelfhulpboeken kunnen onterecht het idee geven dat het allemaal je eigen schuld is: het pleit autoriteiten vrij
Liberalisme
Die link tussen het zelfhulpboek en het liberalisme, en later het neoliberalisme, is evident, zegt de Amerikaans sociologe Micki Mcgee. Ze hekelt de nadruk op de individuele verantwoordelijkheid voor een geslaagd leven en ziet zelfhulpboeken als symptoombestrijding. ''Vaak ligt de macht om echt iets te veranderen niet bij jou, maar bij politici en bedrijven. Zelfhulpboeken kunnen onterecht het idee geven dat het allemaal je eigen schuld is: het pleit autoriteiten vrij.''
Niets missen van OVT?
Hou dan de website van OVT in de gaten, of volg het programma via Facebook en Twitter.
Gerelateerd
