'Nederlandse kolonisators Indonesië voerden schrikbewind'
- Nieuws
- 'Nederlandse kolonisators Indonesië voerden schrikbewind'
In zijn recent uitgekomen boek Indië, betovering en desillusie gaat schrijver, fotograaf, en acteur Tom Hoffman op zoek naar de antwoorden die hij niet meer van zijn overleden grootouders kan krijgen over hun leven in voormalig Nederlands-Indië. In gesprek met Femke van der Laan bij Nooit Meer Slapen vertelt hij onder andere over de systematiek achter het Nederlandse geweld dat hij tijdens die zoektocht tegenkwam. "Het was een schrikbewind als je eerlijk moet zijn."
Thom Hoffman (acteur, fotograaf en schrijver) - Nooit meer slapen
Schrikbewind
"In heel veel militaire aanbevelingen, rapporten, verslagen en boeken was het in brand zetten van huizen een uitgesproken methode om ons Nederlands gezag te bevestigen – gebaseerd op angst bij de Indonesische bevolking," vertelt Hoffman. Die angstpolitiek is volgens hem een terugkerend fenomeen dat al in de zeventiende eeuw werd opgezet door de beruchte Jan Pieterszoon Coen, de gouverneur-generaal van de VOC waar tegenwoordig veel om te doen is met betrekking tot pleinen, straatnamen en standbeelden die hem nog altijd eren.
"De basis van het gewone leven voor mensen werd helemaal kapot gemaakt, zodat men wist dat de Nederlanders de baas waren – dus moet je naar ze luisteren." Hoffman stelt dat dit beleid veel gevolgen had voor de hiërarchische samenleving van Indonesië, waarbij de lokale vorsten vaak uit angst besloten om mee te werken met het systeem van de Nederlandse kolonisators. "Ze waren doodsbang dat binnenkort de legers weer langs zou komen. Het was een schrikbewind als je eerlijk moet zijn."
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Welvaartsconcept
Volgens Hoffman was de militaire invloed op de Nederlandse kolonisatie van Indonesië zeer groot. Er waren ook militaire schrijvers die zeiden dat deze gewelddadige en terroriserende aanpak moest stoppen, maar zij waren veelal in de minderheid en er werd bovendien nauwelijks naar ze geluisterd. "Dat agressieve en dat onderdrukkende creëert nooit de samenwerking die je zoekt – want wat is je doel als bestuurder? Dat is eigenlijk om een land op te bouwen waar iedereen wel bij vaart, en dat militaire en dat agressieve creëert per se nooit de samenwerking die je zoekt."
"Dat zijn argumenten die altijd werden ingebracht, maar om een of andere reden – en dat is het grootste dilemma van Nederlands-Indië – is daar veel te weinig naar geluisterd. Zelfs tot aan 1949, de dekolonisatie oorlog die volgens mij gewoon een herbezettingsoorlog genoemd moet worden. Ook toen hielden we vast aan dat geweldsconcept, terwijl het welvaartsconcept veel beter was geweest."
Luister Nooit Meer Slapen op ieder moment van de dag
Nooit Meer Slapen is hét nachtelijke cultuurprogramma van de VPRO op NPO Radio 1 waarin elke werkdag een uur lang - van middernacht tot 01.00 uur - een inspirerende gast uit de kunst, cultuur of actualiteit wordt geïnterviewd over werk én leven.
Volg Nooit Meer Slapen op Instagram, en luister alle gesprekken, ook overdag, in NPO Luister of uw favoriete podcastapp.
Gerelateerd
