Mag Duitsland cannabis zomaar legaliseren? Internationale regels maken dat heel lastig

De Duitse regering stemde gisteren in met de plannen van minister van Gezondheid Karl Lauterbach (SPD) om cannabis te legaliseren. Maar voordat dat plan werkelijkheid wordt en het wetsvoorstel naar buiten komt, moet de Europese Unie wel akkoord zijn, zei de minister.

VN-verdragen

"Duitsland heeft gecommitteerd aan verdragen die stellen dat cannabis alleen voor medische en wetenschappelijke doeleinden mogen worden vrijgegeven", legt historicus op het gebied van drugsbeleid Arjan Nuijten uit.

Dat cannabis alleen zo gebruikt mag worden, staat bijvoorbeeld vastgesteld in verschillende VN-verdragen. Ook op Europees niveau is er een Kaderwet uit 2004 die zegt dat het verboden is om cannabis en andere drugs te produceren, verhandelen en bezitten als je daar niet het recht toe hebt volgens nationale wetgeving.

Nederland volgt regels niet

"Maar niet alle landen houden zich daar nog aan. Je hebt bijvoorbeeld landen als Canada die daar maling aan hebben", vertelt Nuijten. Daar is cannabis al sinds oktober 2018 legaal. "Ook Uruguay heeft cannabis volledig gelegaliseerd en de Verenigde Staten kent staten die cannabis gelegaliseerd hebben."

In Nederland houden we ons ook niet exact aan de regels waar we ons ooit aan hebben verbonden. "We zeggen eigenlijk dat we ons aan de verdragen houden door cannabis strafbaar te maken in de opiumwet", zegt Nuijten. "Maar tegelijkertijd hebben we een soort gedoog-uitzondering. De International Narcotics Control Board zegt ook dat het niet helemaal fraai is wat we doen."

Uitzonderingspositie

Duitsland wil daarom de regels wél goed volgen. Volgens Nuijten zitten er twee dingen op voor het land als het gaat om het legaliseren van cannabis. "Ze kunnen zich onttrekken uit de internationale regelgeving en zich bijvoorbeeld opnieuw aanmelden met een bepaalde uitzonderingspositie." Maar Nuijten verwacht niet dat Duitsland dit zal doen. "Landen willen de verdragen niet opzeggen, omdat ze dan tegen internationale afspraken inging en daar is onze internationale rechtsorde eigenlijk op gebaseerd."

Een andere optie is dat ze het verdrag niet opzeggen, maar wel hun eigen plan trekken. "Bijvoorbeeld dat Duitsland zichzelf dan in een stevige positie verdedigt aan de hand van argumenten over de volksgezondheid." Volgens Brandsma zal het nog even duren voordat duidelijk is wat er gebeurt met de Duitse legalisatie van cannabis. "De komende jaren zal er weinig gebeuren. De discussie in Duitsland is al zo lang gaande dat ik erg benieuwd ben of het nu wel wordt doorgezet."