Wacht Duitsland een rechtsconservatieve toekomst?

Eerder deze eeuw gold Duitsland nog als lichtend voorbeeld voor elk land ter wereld dat het liberaal-democratische samenlevingsmodel verlangde. De economie draaide op volle toeren, en politiek gezien vierde de rust en regelmaat van Mutti Merkel hoogtij.

Tegenwoordig lijkt het er steeds vaker kommer en kwel. De huidige Ampelkoalition zorgt voor veel onrust, en dan met name SPD-Bondskanselier Scholz aan de ene kant, tegenover Die Grünen-kopstukken Baerbock en Habeck aan de andere. En dat ondanks de ideologische overeenkomsten van hun politieke partijen.

Duitse media

Politiek gezien dus weinig om een voorbeeld aan te nemen. Wel zouden we volgens dr. Hanco Jürgens van de UvA allicht iets van Duitsland kunnen opsteken op talkshowgebied. Terwijl het Nederlandse praatprogramma waar onze bloedeigen presentator wekelijks de dienst uitmaakt nogal eens aan polarisatie doet, prevaleert in Duitsland de inhoud. Elke avond vallen hier ellenlange en hoogwaardige discussies over één thema te bewonderen. Verdieping en nuance, zoals ze dat daar noemen.

Populariteit AfD

Dan toch nog even terug naar die politiek, want ook in Duitsland wint het rechtsconservatieve geluid aan populariteit. De Germaanse evenknie van de PVV, genaamd Alternative für Deutschland, peilde nimmer zo hoog als nu. Jürgens ziet in Duitsland een andere reactie van mensen die niet met hun gedachtegoed sympathiseren dan de onverschilligheid die hij in Nederland jegens de PVV bespeurt. Duitsers zijn feller tegen, maar tegelijkertijd is de beweging zelf dan ook weer beter geïnstitutionaliseerd.

Wat aan de extremiteit van de Duitsers ten grondslag ligt, is volgens Jürgens meerledig. Hij spreekt van grotere groepen afgehaakten, waarbij de geschiedenis van met name Oost-Duitsland een belangrijke rol speelt. Mensen met hun wortels aan deze kant van het IJzeren Gordijn leefden eerst onder het juk van de nazi's, hadden het daarna met de communisten te rooien en moesten zich vervolgens min of meer gedwongen aan de liberale waarden van het Westen aanpassen. Verder wijst Jürgens op economische motieven: de armoede in Duitsland is relatief heviger dan hier.