Bezuinigen of juist lastenvermindering in komende kabinetsperiode? 'Investeringen zijn noodzakelijk'

Het begrotingstekort en de staatsschuld zijn in Nederland op dit moment relatief laag, verklaart Jacobs. Dit komt door een aantal meevallers, zoals onbenut geld voor personeelstekorten en hogere belastinginkomsten, maar ook doordat inflatie zorgt voor een gunstige staatsschuldquote. Maar, benadrukt Jacobs, op de lange termijn komen bepaalde plannen wél tot realisatie, waardoor dat tekort "fors" zal oplopen. "Dit komt door extra uitgaven en het verdwijnen van meevallers."

Vergrijzing

Jacobs en het CPB gaan uit van een toekomstig tekort van ruim 3 procent, wat nog kan oplopen tot zo'n 5 procent van het nationaal inkomen. "Ook de economische groei blijft achter", meldt Jacobs. "Een belangrijke oorzaak hiervan is vergrijzing, waardoor er minder mensen beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Een ander groot probleem is de afnemende arbeidsproductiviteit."

Stabiliteit

Volgens Jacobs gaat het dus om een "dieperliggend" probleem, wat alleen opgelost kan worden door "investeringen in innovatie en productiviteitsverbetering" door te voeren. "Hier ligt een grote taak voor de overheid." Jacobs pleit voor meer "stabiliteit en organisatie" bij de begrotingen. "Er moeten keuzes gemaakt worden. De gezondheidszorg groeit veel sneller dan de economie."

Daarnaast maakt Jacobs zich zorgen over de Belastingdienst. "Verouderde IT-systemen, hoog verloop onder inspecteurs en de helft van de ambtenaren gaat binnenkort met pensioen. Het toeslagensysteem moet hervormd worden om druk op de organisatie te verminderen. De komende kabinetsperiode moet hieraan gewerkt worden", aldus de hoogleraar.

Achterover leunen

En wat is dan de oplossing? "Investeringen zijn noodzakelijk", zegt Jacobs. "De Nederlandse economie heeft een slechte productiviteitsgroei, dus we moeten investeren in plaats van achterover leunen." De hoogleraar raadt de overheid aan om te investeren in infrastructuur, het elektriciteitsnetwerk, bereikbaarheid van steden, onderwijs, onderzoek en ontwikkeling, omdat deze zaken renderen. "Geld uitgeven aan bijvoorbeeld het verlagen van de btw op boodschappen is niet de juiste keuze."