De vervuiler betaalt? Shell verdient miljoenen aan emissiehandelssysteem

"Het emissiehandelssysteem, ook wel afgekort ETS, is een onderdeel van het Europese klimaatbeleid", legt journalist Luuk Sengers uit. "Het is in feite een markt waar bedrijven zogenaamde emissierechten kunnen kopen en verkopen. Aan het eind van elk jaar moeten de bedrijven die broeikasgassen uitstoten emissierechten overhandigen aan de Nederlandse Emissieautoriteit. Dan moeten ze voor elke ton broeikasgas één recht inleveren."

Rechten kopen en tegen hogere prijs verkopen

"Shell koopt heel veel rechten, omdat ze een hele grote producent van broeikasgassen is. Aan de andere kant heeft Shell ongeveer 200 keer zoveel rechten gekocht als dat ze zelf nodig had, blijkt uit onze data. Dat kan ze alleen maar hebben gedaan om die vervolgens te verkopen. Ze is er ook best eerlijk over op haar website. Ze verkoopt heel veel emissierechten, die ze zelf niet nodig heeft, aan andere bedrijven."

"Als je dat een beetje slim doet en de markt goed in de gaten houdt dan kun je dus gebruik maken van de prijsverschillen", vertelt Sengers. "Shell heeft heel veel rechten tegen een hogere prijs kunnen verkopen aan andere bedrijven die ze hard nodig hadden."

Blijven vervuilen en tóch profiteren

"Het idee is dat bedrijven die schoner gaan produceren rechten over hebben. Die kunnen ze dus verkopen en worden als het ware beloond. De bedrijven die doorgaan met vervuilen moeten bijkopen en worden als het ware gestraft voor hun vervuiling. Bij Shell is het de eerste keer dat we zien dat een bedrijf gewoon doorgaat met vervuilen en toch profiteert in plaats van te hoeven betalen", aldus Sengers.

"Wij hebben gecalculeerd dat Shell er minstens 350 miljoen euro aan verdiend heeft over de afgelopen 15 jaar. Het is niet veel op de totale winst van Shell, want die was afgelopen jaar 36 miljard euro. Dus het is maar een klein beetje, maar het gaat vooral om de symbolische waarden. Dat ze erin is geslaagd om gewoon niet te betalen en zelfs een beetje te verdienen. Zo worden de aandeelhouders als het ware behoed voor gevolgen van het klimaatbeleid in Europa."

In strijd met de geest van het systeem

"Shell houdt zich keurig aan de wet en dus zou je hooguit kunnen zeggen dat ze in strijd met de geest van de Europese klimaatregels handelt. En intussen gaat ze ook gewoon door met het uitstoten van broeikasgassen. Het is ook niet zo dat ze het geld dat ze hiermee verdiend heeft, investeert in duurzamere productiemethodes", weet Sengers.

"Het emissiehandelssysteem zit in principe wel goed in elkaar, maar ik denk dat de beleidsmakers zich 20 jaar geleden niet hebben gerealiseerd dat sommige bedrijven zo rijk zijn dat ze de markt gedeeltelijk naar hun hand kunnen zetten. En dat is wat Shell heeft gedaan. Dus op die manier kan een bedrijf dat z'n uitstoot niet verminderd, toch verdienen aan het systeem."