Grote zorgen over afvalberg van Tata Steel op de Veluwe

Bloedneuzen

De berg staalslakken ligt vlakbij camping Robertsoord. Daar kregen de bewoners argwaan toen in de zomer van 2020 vrachtwagens af en aan reden. Terwijl dit gebeurde, kregen campinggasten opeens last van bloedneuzen en huidirritaties. Volgens toxicoloog Paul Scheepers van de Radboud Universiteit is dit te verklaren door de metalen die in het restmateriaal achter blijven nadat het staal geraffineerd is uit ijzererts. "Het restmateriaal bevat metalen die corrosief zijn. Dat betekent dat het de huid oplost en daardoor kan een bloedvat gaan lekken." Als het regent krijgt de ongebluste kalk een pH-waarde van 12, 13 of hoger en kunnen er ook chemische brandwonden ontstaan. "Maar de belangrijkste zorg naar de toekomst is dat er ook giftige metalen in zitten", vervolgt hij.

Kale berg

Campingeigenaren Tessa Pawlot en Bas den Dekker hebben hun camping Robertsoord in 2012 van zijn ouders overgenomen. "Er lag hier toen een vuilstort van de papierfabriek maar die was helemaal overwoekerd door bomen. Daar liepen toen herten en konijnen rond", vertelt Bas den Dekker die zijn hart verloren heeft aan de mooie Veluwezoom. Nu ligt er een grijze berg van 10 voetbalvelden groot waar niets op groeit. Aan de zijkant zie je her en der witte plekken en in het ringslootje eromheen ligt allemaal drap. Tessa en Bas maken zich grote zorgen over de gifstoffen die hierin zitten. Toen de berg werd neergelegd hadden ze net hun vierde kindje gekregen en waren ze graag beter ingelicht over de inhoud van de berg. "Met de kennis van nu had ik met zo'n baby’tje ramen en deuren dicht gehouden", zegt Tessa. "Het is crimineel", voegt Bas toe. "En zeker als je weet dat betrokkenen ook wel wisten waar ze mee bezig waren."

Hoorzitting

De bewoners van Eerbeek zijn woedend over de gang van zaken en eisen dat de staalslakken worden weggehaald. De provincie die de vergunning verleend heeft, zit vol plannen maar heeft in hun ogen tot op heden nog niet veel uitgevoerd. De bewoners hebben zich nu verenigd in de 'Stichting Natuurlijk Schoon Eerbeek' om een vuist te kunnen maken. Tijdens de openbare hoorzitting op 10 december van de commissie Rechtsbescherming hebben ze de gezondheidsklachten nog eens naar voren gebracht, maar de bewoners voelen zich niet serieus genomen. Volgens Kapenga is de provincie bezig met een woordenspel: "De wet Milieubeheer stelt dat het een bouwstof is mits aan alle voorwaarden voldaan. Maar het voldoet niet aan de voorwaarden en dus gaat het hier om afval."

Omgevingsdienst

Inmiddels is het vertrouwen van de bewoners naar een dieptepunt gezakt. De Provincie vindt dat de bewoners eerst maar eens moeten bewijzen dat de gezondheidsklachten het gevolg van de staalslakken zijn. Ze wijzen voor het toezicht naar de GGD en de omgevingsdienst die vooralsnog niets schokkends heeft gezien. "Er zijn wel metalen waargenomen maar alles valt binnen de norm", aldus Maarten Leseman van de ODR Arnhem. Hij wijst wel op de ongebluste kalk die her en der uit de berg steekt maar die wordt opgevangen in een buffervijver die vervolgens bij industriewater Eerbeek gezuiverd wordt. De Stichting Natuurlijk Schoon Eerbeek heeft de rapporten middels een WOO-verzoek opgevraagd en vindt dat er gestuurd wordt op de uitkomsten van de tests.

Circulair product

De gedeputeerde van gezonde en veilige leefomgeving Ans Mol (BBB) vindt het weghalen van de staalslakken geen optie. "Dat wordt een hele kostbare operatie en bovendien, waar moet het naar toe? Moeten we er iemand anders mee opzadelen?" Volgens haar gaat het om een circulair product, een secundaire bouwstof die hiervoor mag worden gebruikt, mits goed toegepast. Mol wil er alles aan doen om binnen haar termijn de bult goed af te sluiten. De bewoners zijn er echter niet gerust op nu onlangs ook nog eens een rapport boven tafel kwam waarin gesteld werd dat er ook nog pfas in de bodem zit. Dit rapport lag 21 oktober al op de burelen van de gedeputeerde maar kwam eind november pas naar buiten. Corine Kapenga is teleurgesteld maar strijdbaar: "De industrie is hier gekomen vanwege het schone water en nu laten ze ons met een afvalberg achter."