Steeds meer mensen mijden nieuws: 'Je hersenen veranderen als je de hele dag nieuws volgt'

Filosoof Tinneke Beeckman snapt dat mensen zich afsluiten van het nieuws. Toch maakt ze zich er zorgen over: "In deze samenleving ben je niet alleen consument, je bent ook een burger die politiek iets te zeggen heeft", vindt Beeckman. "In het nieuws vind je verschillende meningen en standpunten. Als je wilt dat de democratie blijft functioneren, is het belangrijk dat mensen zich daar betrokken bij voelen en zich bewust zijn van de rol die ze daarin te spelen hebben."

We zijn te veel consument van informatie en nieuws geworden, vindt ze. Terwijl we als burgers ook een rol hebben: "In een democratie volstaat het niet om alleen maar consument te zijn. Veel berichten werken machteloosheid in de hand en wijzen je niet op de rol die je eventueel wel kan spelen of op de bredere context van nieuws."

Meepraten over dit onderwerp? Kijk dan op dit.eo.nl.

Niet verplicht om nieuws te volgen

Toch ben je niet verplicht om nieuws te volgen, vindt filosoof Bas Haring. "Ik snap het gevoel dat mensen zich afvragen waarom ze van alles moeten lezen over vreselijke dingen aan de andere kant van de wereld waar ze nauwelijks wat aan kunnen doen. In zekere zin vind ik het zelfs verstandig dat je mindert."

Wel is het op zijn minst verstandig om je te verdiepen in dingen en iets te weten over feiten, vindt Haring. "Daarbij moet je je afvragen welke feiten je dan moet kennen en welke noodzakelijk zijn om ergens verstandig een mening over te creëren. Dat hoeven niet per se nieuwsfeiten te zijn, maar kunnen ook zakelijke feiten en patronen zijn."

Angstiger en depressiever

Volgens neuropsycholoog Margriet Sitskoorn veranderen je hersenen als je je de hele dag blootstelt aan nieuws: je kunt daar angstiger en depressiever van worden. "Als mensen zijn we er evolutionair op gericht om vooral slecht nieuws tot ons te nemen", zegt Sitskoorn. "Nieuws waar geweld in voorkomt, seks of bloed: daar richten we automatisch onze aandacht op."

Die eigenschap is nuttig als het dichtbij in je omgeving gebeurt, maar heeft ook zijn weerslag op de hersenen: "Het beïnvloedt direct onze angstsystemen en informatiesystemen. De systemen in de hersenen veranderen onder invloed van het nieuws dat je tot je neemt. Het is dan ook niet gek dat je angstig of depressief wordt van de nieuwsberichten die je leest, dat je je machteloos voelt en je ervoor afsluit."

Minder nieuws

Als je merkt dat nieuws wanhoop en negativiteit oproept, is het dan ook verstandig om je hier voorlopig van af te sluiten, zegt ze. "Maar tot in een eeuwigheid is dat natuurlijk niet verstandig, want je leeft in een wereld waar dingen spelen en waar je aan deel moet nemen. Dan is het goed dat je wel enige kennis van die wereld hebt.”

Daarbij kan het helpen om minder vaak alleen te zijn als je informatie tot je neemt en dit beperkt tot een bepaald tijdstip, denkt filosofe Beeckman. "Zeker voor mensen die zeggen dat het hen te veel is of dat ze het moeilijk aan kunnen, zou dat kunnen helpen."