Hoe kies je de juiste woorden? 'Deel je ervaring in plaats van je mening'

Voordat Stuurloos op papier stond, was het een podcast. Waarom Bessems toch ook voor het geschreven woord kiest? "Er zit daarbij meer dwang om er goed over na te denken."

Doodslag of voorbedachte rade

Of er voor Bessems een verschil is tussen gesproken en geschreven taal? "Bij het schrijven denk je toch wat langer na om woorden juist te gronden." Bessems vergelijkt het schrijven van taal met 'moord op voorbedachte rade', tegenover het begrip 'doodslag' wanneer men spreekt. "Bij een moord heb je nog een aantal keer de kans om terug te treden op je schreden. Wanneer ik mij nu ernstig zou verspreken, dan is dat doodslag."

Versleten woorden

Volgens Bessems zit er een escalatie in taal. "Woorden verslijten wanneer we te snel naar het hoogste escalatieniveau gaan." Hierbij verwijst de columnist naar het woord pogrom, dat veelal werd gebruikt om de gewelddadige nacht in Amsterdam te omschrijven. De definitie van porgrom is: 'Geordende jachten op joden, vaak gestimuleerd door autoriteiten en zeer georganiseerd.' "Het was afschuwelijk, maar ik dacht niet meteen aan wat er destijds in Oost-Europa is gebeurd." Bessems vraagt zich af welk woord er op deze manier nog overblijft.

Een woord dat al deels versleten lijkt door het veelvuldige gebruik is 'racisme'. "Een aantal decennia geleden werd dat heel snel gebruikt, al wanneer iemand een beetje buiten de lijntjes kleurde. Met als effect dat het bijna een geuzennaam wordt." Volgens Bessems is het woord racisme niet geheel krachteloos geworden. "Maar wanneer we het niet te pas en te onpas zouden gebruiken, zou het zijn lading meer behouden. Al kun je zoiets niet collectief afspreken."

Fantasie en verplaatsing

"Soms heeft het wel met wat meer fantasie te maken." Bessems stelt dat het soms lijkt alsof er in Nederland maar vijf woorden zijn waarmee we elkaar om de beurt kwalificeren. "Het kan weleens de moeite waard zijn om even verder te zoeken voor wat meer precisie."

Bessems pleit voor een herwaardering voor de vraag in plaats van de stelling. "En voor een herwaardering voor de ervaring in plaats van een mening. Dus als iemand iets zegt dat een hevige emotionele reactie oproept die je vreselijk vindt, kan je beginnen met het delen hoe het op je overkomt, te vragen of diegene het zo bedoelt heeft en hoe diegene tot dit standpunt gekomen is."

Volgens de columnist zouden gesprekken stukken makkelijker worden wanneer we als mens meer zouden spreken over wat we hebben meegemaakt in plaats van wat we vinden.