Groot feest voor Nederlandse gebarentaal: bijzondere grammatica is vastgelegd

"Gebarentaal bestaat al zo lang als er dove mensen zijn", vertelt Richard Cokart. "En zolang er behoefte is om te communiceren, is er gebarentaal. Als dove mensen bij elkaar komen, ontstaat er altijd de behoefte om te communiceren en dan ontstaat er taal."

Geschiedenis van gebarentaal

In de vijfde eeuw voor Christus heeft Socrates al een keer gezegd, 'ik zie dat er dove mensen bestaan en die communiceren met hun handen, gezicht en hun lichaam'." Kortom, toen was er al gebarentaal. Socrates verbond intelligentie aan taal, en taal aan de tong, vertelt Cokart. "Want het woord in het Latijn voor taal is Lingua en dat is afgeleid van het woord voor tong. Dus de dove mensen die gebarentaal gebruikten werden als minder waardig gezien."

Over gebarentaal wordt een aantal keer in de geschiedenis geschreven. "Bijvoorbeeld: er was een sultan uit het Ottomaanse Rijk in de vijftiende eeuw. In zijn paleis werden natuurlijk gevoelige gesprekken gevoerd met staatsgeheimen dus hij had zo'n 40 tot 100 dove mensen in dienst en die gebruikten onderling gebarentaal. Blijkbaar sprak die sultan de gebarentaal ook", vertelt Cokart.

'Kwestie van puzzelen'

Ulrika Klomp, onderzoeker en gebarentaalkundige, heeft de bijzondere grammatica van gebarentaal vastgelegd. In een eerder project waaraan Klomp meedeed was al een handleiding gemaakt met wat er allemaal gevonden kan worden in de grammatica van de gebarentaal. Deze handleiding zorgde voor een goede basis voor het vastleggen. Klomp: "Ik heb de structuur overgenomen die werd voorgesteld in de handleiding, en vervolgens was het een kwestie van puzzelen."

Het vastleggen van de grammatica van gebarentaal ging niet zonder slag of stoot, "dat maakt ook duidelijk waarom het nu pas zo uitgebreid is opgeschreven, omdat je het niet zomaar vast kunt leggen op schrift.", vertelt Klomp. Gebarentaal is een visuele taal, dus het vastleggen gaat natuurlijk anders dan bijvoorbeeld bij een gesproken taal als het Nederlands.

Filmpjes en plaatjes

Bij een gesproken taal worden boeken gebruikt als naslagwerk, maar Klomp putte haar kennis uit filmpjes. De gebaren die verschillende gebaarders gebruiken in de filmpjes heeft de onderzoekster vervolgens zo goed mogelijk proberen te beschrijven. Daarnaast bestaat het boek deels uit plaatjes en is er ook een website gemaakt waarop de filmpjes ook terug te zien zijn.

Ontwikkeling van gebarentaal

"Het is fantastisch dat er nu een naslagwerk is. Het is ook een mooie momentopname van hoe de taal er nu voorstaat, want taal ontwikkelt zich. Dus over 100 jaar is het prettig dat men terug kan kijken dat de gebarentaal er toen zo uitzag en inmiddels weer is veranderd", aldus Cokart. "Het is heel positief voor de dovengemeenschap dat het naslagwerk er is."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.