Waarom je niet de beste versie van jezelf moet worden

Een succesvol bestaan

"'Jeetje, Marian. Wat doe jij hier?!' Er moet wel iets heel ergs gebeurd zijn, dat ik achter een bar ben beland. Op dat soort momenten word ik even geconfronteerd met een blik van de samenleving. Want in de 'normale route' is dat 'onsuccesvol'. Maar in de mijne niet."

Marian Donner nam de samenleving onder de loep voor haar Zelfverwoestingsboek en zag een systeem dat ons allemaal naar beneden haalt: "Het ligt aan jou, het is jouw probleem, en jij moet dat oplossen. Er wordt niet meer naar de wereld of naar de maatschappij gekeken: waarom krijgt een kind ADHD, waarom krijg je een burn-out? Het ligt aan jouzelf."

"Dit is een tijd waarin we succes enorm omarmen. Overal zijn lijstjes: '10 dingen om succesvol te worden'. We bewonderen succes en dat is echt een omslag. In de jaren '60 waren er meer mensen die buiten de samenleving stonden. Er waren meer 'outsiders', meer ‘losers'."

"Nu streven we naar een hele steriele, aangeharkte wereld. Daarin moet het uiterlijk strak gestreken zijn. Mogen we niet te dik zijn of een te grote neus hebben. Alles moet schoon en rein en fris zijn." Maar dit is onmogelijk. Volgens Marian Donner kun je simpelweg nooit helemaal zuiver zijn.

"Ook al gebruik je geen plastic meer, vlieg je niet meer, drink en rook je niet meer. Er is altijd iets waar je niet aan denkt. Je voelt je daarover vervolgens schuldig, je bent enorm hard voor jezelf en je gaat andere mensen aanvallen omdat zij wel vliegen en plastic gebruiken." In zo'n samenleving kan niemand ooit nog iets goed doen.

Wat ze vooral met haar boek wil zeggen is dat het niet aan jou ligt. "Jij bent niet het probleem. De wereld om ons heen is het probleem. En ik denk dat dat voor sommige mensen al heel fijn kan zijn, om dat te horen."

Meer kunst en cultuur?

Nooit Meer Slapen is hét kunst- en cultuurprogramma van de VPRO. Dagelijks na middernacht komt er een kunstenaar, schrijver, muzikant, filosoof of theatermaker een uur lang vertellen over zijn werk en leven. Luister alle gesprekken terug via de podcast.