Midas Dekkers: 'Wij beoordelen elkaar terecht of ten onrechte op basis van uiterlijk'
- Nieuws
- Midas Dekkers: 'Wij beoordelen elkaar terecht of ten onrechte op basis van uiterlijk'
Aardappels, vlinders, olifanten. In de biologie wordt alles de hele tijd gerangschikt in soorten en rassen. Maar doe je dat bij de mens dan kom je meteen op glad ijs terecht, vertelt bioloog Midas Dekkers in Nooit Meer Slapen. ''Als een wetenschap zeer begint te doen, moet je het niet onder het tapijt vegen.''
Steen in de vijver
Tot nu toe vallen de reacties over zijn nieuwe boek Wat loopt daar? reuzen mee, vertelt Dekkers. Daarin bekijkt en ontleedt hij de mensen om hem heen, door de ogen van een bioloog. ''Als een onderwerp heikel is, durft niemand er iets over te zeggen. Er zijn een hele hoop mensen die blij zijn dat iemand een steen in de vijver heeft gegooid om het onderwerp bespreek te maken.''
Welke steen dat is? ''Uiteraard zijn er de verschrikkingen die uit naam van de rassenleer zijn begaan in de Tweede Wereldoorlog, en sindsdien overal in de wereld begaan worden. Daarvan hoop ik dat ze snel de wereld uitgeholpen kunnen worden.'' De andere steen is volgens Dekkers de moderne biologie, die steeds meer op genetica is gebaseerd. Volgens genetici verschillen mensen helemaal niet zo van elkaar. Maar in zijn boek betoogt Dekkers dat hele kleine genetische verschillen tot hele grote uiterlijke verschillen kunnen leiden.
''In de wereld om je heen zie je hoeveel belang er aan uiterlijke verschillen wordt gehecht. Ik zie nooit iemand zeggen: wat heb jij een prachtige alvleesklier. Wij beoordelen elkaar terecht of ten onrechte op basis van uiterlijk. Dat geldt ook voor dieren. Als er een hond op je af komt rennen, kijk je ook of het een labrador óf een gemener ras is.''
Als een wetenschap zeer begint te doen, moet je het niet onder het tapijt vegen
Schedels meten en haarkleuren in kaart brengen heeft in het verleden geleid tot de Holocaust, segregatie in de Verenigde Staten en nog meer ellende, weet de bioloog. ''Na de Tweede Wereldoorlog hebben ze op de universiteiten het vak fysische antropologie zo goed als opgeheven. Het vak is overladen met schaamte. Ik begrijp de aanleiding tot de schaamte, omdat er verschrikkelijkheden zijn uitgehaald uit naam van de rassenleer. Maar als een wetenschap zeer begint te doen, moet je het niet onder het tapijt vegen.''
Waarom het classificeren volgens Dekkers toch nodig is? ''Toen je pas geboren was, lag je in het wiegje en deed je oogjes en oortjes open. Dat was natuurlijk chaos. Sommige dingen waren lekker, sommige juist vies. Geen touw aan vast te knopen. Heel geleidelijk leer je als kindje dat de categorie papa iets te maken heeft met de categorie mama. Hoe meer orde je schept, hoe ver je de chaos voor je uit kan duwen. Het wezen van opgroeien is dat je de dingen om je heen een plekje weet te geven. Als we geen rassen onderscheiden, dan was de wereld al lang gestorven van de honger.'
Luister Nooit Meer Slapen op ieder moment van de dag
Nooit Meer Slapen is hét nachtelijke cultuurprogramma van de VPRO op NPO Radio 1 waarin elke werkdag een uur lang - van middernacht tot 01.00 uur - een inspirerende gast uit de kunst, cultuur of actualiteit wordt geïnterviewd over werk én leven.
Volg Nooit Meer Slapen op Instagram, en luister alle gesprekken, ook overdag, in NPO Luister of uw favoriete podcastapp.